De waarheid is nooit precies zoals je denkt dat hij zou zijn (J. Cruijff)

Termunterzijl; een dorpje in de gemeente Eemsdelta

Termunterzijl vijftigenmeerTermunterzijl is een klein dorpje boven in de provincie Groningen. Aan de rand van Nederland. Hier tuur je over de Eems naar Duitsland. 

Termunterzijl

de Boog van Ziel

Dit pittoreske dorpje ligt aan de Eemsmonding, ten zuidoosten van Delfzijl. Zo maar op een zaterdagmiddag richting het Noorden. Vroeger was Termunterzijl een levendige handelsplaats met houthandelaren en een oliemolen. Nu kun je er vooral lekker verse vis eten. In 1584 legden Spaanse troepen hier een soort verdedigingswerk aan (Termuntersile scanze). Die waren dus een heel eind van huis.

In de storm van de Sint Maartensvloed werd het dorp in 1686 bijna met de grond gelijk gemaakt. Bijna alle inwoners kwamen om het leven. Ooit, in de Franse periode, was dit kleine dorpje (ten oosten van Termunten bij de Punt van Reide) van militair belang omdat er een batterij gelegerd was. Tijdens WOII maakte de Marine Flak Batterie Termunten, deel uit van de Atlantikwall. Genoeg gebeurd dus.

Veenkoloniën

eindeloos turen

Rond het einde van de 18e eeuw en het midden van de 19e eeuw floreerde Termunterzijl door de bloei van de veenkoloniale scheepvaart. Schepen uit Veendam, Hoogezand, de Pekela’s en Wildervank gingen via Termunterzijl buitengaats (Duitsland, Scandinavië en de Baltische Staten) als vervolg op de ontginning en de turfvaart. Op veel scheepswerven werden grote en zeewaardige schepen te water gelaten. Op deze manier ontstond een levendige handel in en rondom de haven. Bedrijfjes en winkeltjes die een functie hadden voor de scheepvaart verdienden goed omdat er zo rond de 350 schepen de sluis passeerden.

In deze veenkoloniën werden met kofschepen en schoenerbrikken ook de oceanen bedwongen. In de Pekela’s woonden in de 19e eeuw, meer dan 200 zeekapiteins. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen. Maar wel leuk om te weten.

Visserij

Haven

De vissers uit Termunterzijl visten op bot, haring, garnalen en spiering. Ze voeren op grote open boten met één mast. Aan die mast werd het net voortgetrokken. In dezelfde tijd breidde de visserij zich uit. Later voeren de vissers met twee netten. Ook in Termunten en Termunterzijl woonde een groep vissers. Ze visten op garnaal, ansjovis, bot, haring en spiering. Toen Delfzijl zich manifesteerde kozen veel vissers voor een carrière in de industrie. In 2001 vertrok de laatste zeevisser uit Termunterzijl.

In de jaren vijftig en zestig kwam Delfzijl opzetten. Veel vissers kozen voor een regelmatig leven in de industrie. Een aantal schippers bleef doorvaren maar vanaf de jaren tachtig vond een gestage afbouw plaats. In 2001 vertrok de laatste zeevisser uit de haven van Termunterzijl. Als je nu door Delfzijl rijdt (langs het water) zie je heel veel industrie. Grote loodsen met uitnodigend Engelse teksten.

Gemalen

Gemaal Rozema

Gemaal Rozema

Termunterzijl heeft een beschermd dorpsgezicht. We zijn door het dorpje gelopen en waren onder de indruk van de gemalen.  De kleinste is het museumgemaal Cremer. Gebouwd in 1930; volgens mij nog iedere zondagmiddag open voor publiek. Het nieuwe Gemaal Rozema is in 2000 in gebruik genomen en nam de plaats over van het Gemaal Cremer. Het gemaal bestaat uit vier schroefcentrifugaalpompen.  Vier Caterpillar aardgasmotoren drijven de pompen aan. Op deze manier wordt ook voorkomen dat de haven en de sluis van Termunterzijl dichtslibben.  Lang verhaal kort. Wat ons opviel dat er zelfs hier elektrische laadpunten voor auto’s zijn. 

4 reacties

  1. Lot

    Wat leuk om te lezen! Toevallig zijn we zondag in die buurt geweest en in het Eemshotel gelunched. We zaten net onder Stadskanaal in en huisje een paar dagen.

    • Herma Westerdiep

      Wat leuk. Groningen is mooi he?

      • Lot

        We zijn niet in de stad geweest omdat we niet goed kunnen lopen langere tijd. Maar met de auto kom je ook op veel mooie plekken. We zaten net onder Stadskanaal, daar is niet veel aan. Wel stukje zuidelijker Borger, vrij toeristisch en daar is het hunebeddenmuseum, dat was maandag niet open, maar buiten voldoende te zien.
        We wonen op Tholen en al is alles plat land het ziet er echt heel anders uit qua inrichting.,. En net over de grens Duitsland in ziet er ook weer heel anders uit zeker de huizen en je wordt er soms verblind door de zonnepanelen op de daken

        • Herma Westerdiep

          De parkeerplaats van Termunterzijl ligt in de centrum van het dorp en 20 meter daarbuiten. Dus als je nog een keer gaat, zou ik dit dorp zeker even aandoen om een visje te scoren bij één van de restaurants. Sellingen en omgeving is ook een mooi stukje Groningen.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

© 2024 Vijftigenmeer

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑