Pindakaas. De meeste Nederlanders hebben een pot pindakaas in het keukenkastje. Bij het broodbeleg, tussen de hagelslag en jam. Je koopt het in veel verschillende smaken. Glad, met nootjes?
Herkomst van pindakaas
In het begin van de zestiende eeuw brachten de Spaanse en Portugese ontdekkingsreizigers de pinda naar Europa. Waarschijnlijk was (gezondheidsgoeroe) John Harvey Kellog in 1893 de ‘uitvinder’ van pindakaas (en van de cornflakes). Bij het maken van pindaolie ontstond er een bijproduct. Lang verhaal kort. Efficiency maakt dat John Harvey besloot dat smeerbare bijproduct eens te gaan gebruiken. Van het één kwam het ander.
Dit smeersel bestond al langer in andere delen van de wereld; want verder terug in de tijd zie je dat de indianen al een mengsel aten van fijngestampte pinda’s vermengd met cacao. West-Afrikanen gebruiken pinda’s al vijfhonderd jaar. Van latere tijden, rond 1960, is bekend dat zij geroosterde pinda’s maalden en vervolgens mengden met honing en rode peper.
Wie bedacht de naam
in de schappen
De naam pindakaas komt waarschijnlijk uit Suriname. In 1783 is in het handgeschreven Wörterbuch van C.L. Schumann al sprake van ‘Pinda-Käse’ en in 1872 staat het woord pindakaas vermeld in een Surinaamse krant. Afgeleid van het gerecht “pinda-dokunnu”. Compleet anders van samenstelling. Piendadokunnu was een blokvormige, cakeachtige massa gestampte pinda’s, waarvan, net als bij kaas, plakken werden afgesneden.
In Nederland bracht men in 1948 pindaspread of peanut butter op de markt. Boter was een beschermde naam; dat mocht dus niet. Leverkaas was ook smeerbaar en geen kaas, dus waarom dan niet het woord pindakaas gebruiken? Daarom noemden ze het uiteindelijk maar pindakaas. Waarschijnlijk ook lang verhaal kort. Mijn vader noemde het zelfmoordpasta omdat het vaak aan je gehemelte bleef plakken. De meesten vind het een soort vetachtig glijmiddel voor je slokdarm. In combinatie met hagelslag; fantastisch op je brood.
Nederland of Argentinië
wat te kiezen?
Nederlandse pindakaas komt meestal van Argentijnse pinda’s. De vliesjes worden machinaal verwijderd en de pinda’s op vijfenzestig graden Celsius gebrand. Na het productieproces vind je in een pot pindakaas zo ongeveer 585 pinda’s. De rest bestaat uit toevoegingen: (palm)olie, zout en suiker (en een bult koolhydraten en calorieën). Door deze toevoegingen (en koeling) ontstaat er een stevige smeerbare pindakaas. Mocht je een 100% pure pindakaas kunnen bemachtigen, is dat natuurlijk het gezondst. Pinda’s (zie het befaamde reclamespotje van Petje Pietamientje) bevatten voldoende eiwit, ijzer en vitamine B1 (B3, B9, E en foliumzuur) en zijn daarom goede vleesvervangers. De rest bestaat uit voedingsvezels en koolhydraten.
Vet of lekker of vetlekker?
lekker of vet lekker?
Pinda’s bestaan voor de helft uit vet. Eén eetlepel pinda’s levert 126 kilocalorieën. Pindakaas bevat iets meer vet (ongeveer zestig procent). Pindakaas voor één snee brood levert 135 kilocalorieën. Het merendeel van dit vet is gezond enkelvoudig onverzadigd vet (voornamelijk oleic acid; oliezuur). Een kleiner deel bestaat uit gezond meervoudig onverzadigd vet (voornamelijk linoleic acid; linolzuur). Ongeveer vijftien procent is het ongezondere verzadigde vet. Verder bevatten pinda’s geen transvet en cholesterol. Een kwart van pinda’s bestaat uit eiwitten. Dit maakt pinda’s (en het vet) dus interessant voor sporters en vegetariërs. Maar ook voor de productie van verf, wasmiddel en shampoo.
Suriname en Frankrijk
De pinda heet ook wel grondnoot, olienoot en apennoot. Het is een eenjarige subtropische plant. De plant groeit onder invloed van water, warmte en licht. Ook te kweken op de vensterbank; voor de liefhebber. Toch is de pinda geen noot (die groeien aan bomen) maar een peulvrucht. Omdat de pinda qua samenstelling op een noot lijkt wordt de pinda in de gezondheidsrichtlijnen toch tot de noten gerekend. Naast Engeland, Frankrijk en Duitsland is Nederland één van de grootgebruikers van pindakaas. In Zweden heet pindakaas jordnötssmör, in Noorwegen peanottsmor.
Iedere dag, in mijn koffiepauze op het werk: grote beker sterke zwarte koffie en een volkorenboterham met pindakaas met stukjes noot. Kijk er iedere ochtend weer naar uit en het gaat me nog steeds niet vervelen!
Mijn man eet iedere dag een volkorenbroodje met pindakaas en hagelslag. Heerlijk Nederlands en heel erg lekker.
Als je tijd hebt is zelf pindakaas maken heel simpel en lekker. Ik doe het regelmatig. Mijn man is een echte C.alvenist ?
Ik zag het op internet maar zelf pindakaas maken lijkt me niet zo makkelijk. Hoe doen jullie dat?
Ik koop pinda’s, dop ze en haal de velletjes eraf. In de blender met een scheut pinda-olie totdat het de substantie van jouw voorkeur heeft. Ik houd van een stevig smeersels. Mijn zus doet er wat meer pinda-olie en wat pure chocolade bij door.
Ik had niet gedacht dat het zo eenvoudig zou kunnen zijn en ga het zeker proberen. Dus geen peper en zout?
Heel gemakkelijk. Zie mijn berichtje hieronder. Het kan ook met cashewnoten. Je eet je vingers erbij op 🙂
Neem 60 g pinda’s en 60 g cashewnoten. Op een bakpapier 6 min roosteren in de oven op 180°. Blenden/malen , samen met 35 ml walnotenolie, snuifje zout en 10 ml ahorn. Af en toe vd randen schrapen…tot je vloeibare notenpasta bekomt. Zeer lekker!
Het recept ziet er aanlokkelijk uit. Dank je wel.
Pinda’s pellen, ontvliezen en in de keukenmachine doen. Lekker laten draaien tot de olie vrij komt. Ikzelf wil een zeer fijngemalen pindakaas. Zout naar smaak toevoegen en evt. een scheutje neutrale olie om de pindakaas nog smeuïger te maken. Maar een pak ongezouten gepelde pinda’s is nog makkelijker. Ik doe de pot niet in de koelkast.
… verder geen kruiden er in? geen peper en zout ofzo?
Dat kan natuurlijk Herma :). Lekker je smaak volgen. Ik voeg zelf niets toe. Blijft ook lang houdbaar.
Mijn pindakaas maak ik ook zelf. Gewoon de pinda’s in de ouderwetse moulinex ‘hakker’. In een paar minuten gepiept. En dan in een pot. Geen toevoegingen nodig. Heerlijk!
Ziet er heel creatief en heel lekker uit. Als ik het ga proberen, deel ik mijn bevindingen.
Ik eet echte Surinaamse ge.maakt toen in Sme sinds 1952.nu wordt het hier gemaakt met pinda .s die komt uit sme .turkije Marocco en kaapverdie.heerlijk 4 smaken..te koop bij de toko en heet bharos pindakaas..
we gaan er mee aan de slag. Dank je voor het delen.