Moeilijke taal streeft z’n doel voorbij

Moeilijke taal. Soms raak je de draad kwijt als een artikel moeilijk is geschreven. Dit komt door lastig taalgebruik, door vooral de overheid en de advocatuur. Is dit nodig? Wat vind jij?

Moeilijke taal

Waarom de overheid onbegrijpelijke teksten produceert is niemand duidelijk. Ik weet dat er hele groepen bestaan, die bezig zijn om onze taal te vereenvoudigen. Het is lastig als je in een tekst woorden in het Latijn en Engels moet lezen. Laat staan als je een  ingewikkelde beslissing moet nemen of een brief leest met een heftige uitslag.
Komt dit doordat bij berichten van onze overheid, juridische haken en ogen verbonden zijn aan de inhoud? Dat wordt vaak gezegd. Ik geloof er niets van. Gelukkig zijn er steeds meer gemeentes die wel eenvoudig communiceren met hun burgers. Het gaat er uiteindelijk toch om dat iedereen het begrijpt. Gelukkig groeit het besef bij onze ambtenaren, dat het overbrengen van de boodschap belangrijker is dan de als correct ervaren vorm.

Ambenaren

Taal maakt deel uit van onze cultuur. Moeilijke (ambtelijke) taal is een verkeerd gebruikt instrument waarmee complexe boodschappen (helaas) niet duidelijk worden overgebracht. Alles draait om het doel wat je wilt bereiken zou ik zeggen. Bij het overbrengen van een lastige boodschap met veel (veel te veel vaak) tekst, zou je een samenvatting kunnen toevoegen.
Waarom gebruiken hele volksstammen dan saaie, onbegrijpelijk geformuleerde en daardoor nietszeggende lappen tekst.  Het houdt mensen juist op afstand. Wil je dat? Vroeger was dit wel de bedoeling. De overheid ontleende zelfs hun gezag eraan; de burgers keken naar hun op. Een arts kreeg vroeger, ontzag als hij onbegrijpelijke Latijnse terminologie gebruikte. Nu zou je er alleen maar agressief van worden. Helder taalgebruik wekt eerder vertrouwen en opent de deur om vragen te stellen.

Grondwet

juridische precisie

De juridische precisie blijft op gespannen voet staan met moeilijke taal. Kenners zeggen dat bij vereenvoudiging noodzakelijke verschillen, verloren gaan. Simpele taal werkt dan niet. Als je een tekst eenvoudiger maakt, gebruik je kortere zinnen en makkelijkere woorden. Misschien dekt het dan niet meer de lading. Tja. Daar kan ik niet goed over oordelen. Ik ben helaas geen expert maar wel redelijk ervaringsdeskundige. Korte zinnen werken wat mij betreft dus wel.

Daarnaast zit onze taal vol onnodige grammaticale elementen; moeilijk om te leren als het Nederlands niet je moedertaal is. Kijk alleen al naar het gebruik van de woorden ‘er’ en ‘de’. Voor ons Nederlanders bijna niet uit te leggen aan iemand van buiten onze landsgrenzen. Laat staan onze verschillende werkwoordsvormen en het meervoud van onze zelfstandige naamwoorden (motors en/of motoren).

verdiep je in de doelgroep

Doelgroep

Mocht je een tekst willen schrijven, verdiep je in de wereld van je doelgroep. Wat vinden ze interessant, wat zijn de laatste trends. Maak het duidelijk en prettig leesbaar.

begin vooral bij jezelf

Met korte woorden en zinnen (max 12 woorden) ben je er daarom nog niet. De structuur van een tekst (tussenkopjes/alinea’s, belangrijkste mededeling bovenaan, één boodschap per alinea, etc.) is minstens zo belangrijk.
Lees je tekst na en onderstreep ieder moeilijk woord. Vervang ze of leg ze uit. Laat spreekwoorden weg, gebruik een duidelijk lettertype (Arial, Verdana of Calibri bijvoorbeeld), alinea’s en witregels. Vermijd vakjargon en versier je tekst met een afbeeldingen. Het zorgt er voor dat je tekst er visueel logisch uitziet.

Het is en blijft een soort oefening op de evenwichtsbalk.