De kroket staat op mijn lijstje van populaire snacks. Naast het zakje (bakje) patat. Waar zou de eerste kroket zijn gemaakt? In Nederland of ergens anders?
Kroket of vleeskroket
Garnalen kroket
In 1705 vind je in een kookboek van de kok van Lodewijk XIV voor het eerst een recept van een croquet. Losse stukjes vlees zonder ragout maar wel met een laagje paneermeel. In de frituur. Croquer betekent nl. knabbelen. Daar is het woord van afgeleid. Denkt men. Afgekeken van Rissole. Dat was (is) een vis of vleesgerecht die in z’n geheel werd gepaneerd en daarna gebakken of gefrituurd. Deze Lodewijk XIV gaf veel geld uit om zijn gasten te trakteren op culinaire hoogstandjes. Hij hield waarschijnlijk (net als wij) van een lekkere snack op z’n tijd. Mosterd was er toen ook al maar ik heb geen idee of hij z’n kroketten at met een lekkere klodder van dat bruine sausje.
Reststukken
… zo lekker
Daarna (zo in de jaren 1800) at het volk ook steeds vaker een kroket. Bestaande uit reststukken vlees. Gestoofd en gepaneerd. Niet in de frituur maar gewoon gebakken in de pan. Het recept is te vinden in Henriette Davids ‘Praktische Kookboek’ (Duits). Later in Nederland overgenomen in het ‘Keukenboek’. Dat boek ging van generatie op generatie. Al snel werden er kleine winkeltjes opgericht waar je zoete en hartige hapjes kon kopen; ook voor een snelle lunch. Ene Herman Kwekkeboom (wie kent hem niet …) richtte een zaak op in Amsterdam. Succes verzekerd. Ook in de jaren dertig had de werkende mens het al druk en vond het handig om een snelle, goedkope hap te kopen. Geen tijd om naar huis te fietsen voor de lunch boterhammen. Die kleine winkeltjes verkochten later ook patat.
Kwekkeboom en Van Dobben
broodje kroket
Pas in 1945 introduceerde Kwekkeboom (en Aart van Dobben) de franse ‘croquet’. Kant en klaar aangeleverd met een gemiddelde afmeting van 10,5 cm bij 3 cm. In de jaren zestig at men patat in plaats van een avondmaal met groente en vlees. Gekocht in die kleine winkeltjes. Toen werd de snackbar al gauw een feit. Doordat de supermarkten ook snacks verkochten, maakte de kroket een enorme sprong in de verkoop. Goed staaltje marketing denk ik. Herman Kwekkeboom en Van Dobben leverden al snel ook aan de supermarkten en snackbars. In de eetsalon van Van Dobben kun je trouwens nog steeds de originele kroket krijgen.
Typisch Nederlands
aardappel kroket
Bij de meeste snackbars kun je heden ten dage een kroket kopen. Op een broodje, zonder een broodje, met mosterd, garnalen (België), groente (vegetarisch), kaas of in een ronde vorm (bitterbal). In Nederland vooral belangrijk voor de verkoopautomaten (automatiek). Makkelijk voor te bereiden, snel te verkrijgen. Meestal is de kroket gemaakt van een soort dikke vleesragout. Rundvlees- en kalfsvleeskroketten zijn luxe varianten. Na het frituren ontstaat er een knapperig korstje. Gevaarlijk om te eten omdat de buitenkant soms afgekoeld lijkt te zijn en de vulling nog erg heet is. Vandaag is het Nationale Krokettendag …
NB: De Krokettenwet is een Nederlandse wet van Jan Peter Balkenende (1993). Hij houdt in dat mensen van de gemeente recht hebben op een kroket als hun vergadering tot na 23:00 duurt. Deze wet bestaat nog steeds.
Bron foto’s: Pixabay.com
Nu begrijp ik ook waarom J.P. premier is geworden en hij het 8 jaar op die plek heeft volgehouden ?
Op deze manier is een blog dus leerzaam voor iedereen. Voor vrienden, familie en zeker ook voor buren en dorpsgenoten.
Begin jaren ’60 heb ik enige tijd een koksopleiding gevolgd en de chef sprak met enig dedain over de industriële kroketten en bitterballen. Met recht bleek toen hij ze eens zelf maakte. Daar wilde je echt geen ‘klodder’ mosterdsaus bij, dat bedierf de smaak van de kroket, al moest je toen geloof ik nog ‘croquet(te?)’ schrijven. Gek genoeg, een lik mosterd vind ik nog altijd afbreuk doen aan de smaak van de kroket of bitterbal.
DE ontwikkeling van de ovenkroket is ook iets wat ik niet begrijp. De gezondheidsclaim is dat ze niet zo vet zijn. Hallo, ‘k heb nog nooit ergens gelezen dat een kroket gezond is. Het is een versnapering en die hebben zelden een groot aandeel in een gezonde leefstijl. Om maar wat te noemen; een cake bak je ook niet van volkorenmeel omdat dat gezonder is.
Onlangs kwam er bij mij thuis ook een pakje (diepvries)ovenkroketten. Na het bereiden ervan kwamen we tot de conclusie dat het vooral veel korst was, weinig vulling en dat een klodder mosterdsaus noodzaak was om de smaak enigszins op te krikken.
Ik begreep meteen het dedain van de chef waarvan ik 60 jaar geleden kookles kreeg
Dank je voor je mooie aanvulling. Ik denk dat je als kok met een heel ander gevoel naar eten en/of snacks kijkt.