Kerstfeest, kerstmis of gewoon 25 december?

Kerstfeest, kerstmis of noemen we het gewoon 25 december. We maken het gezellig in huis en de meesten van ons zijn twee dagen vrij. Heerlijk. Meubelboulevard of schoonouders? 

Kerstfeest

twee dagen overleven

Sommigen van ons denken dat kerstfeest de dag is waarop Christus is geboren. In de niet-Oosterse kerken (katholieken, protestanten en orthodoxe christenen) wordt dit daarom herdacht op 25 en 26 december. Ieder jaar. De Oosterse kerken (Russisch orthodox en bijvoorbeeld Ethiopische christenen) vieren dit Christusfeest (kerstfeest) nog steeds als traditie, op 6 en 7 januari. Kerstmis betekent letterlijk: De rooms-katholieke mis van  het kerstfeest. Voor mij is het een twee daagse overlevingstocht in een wereld, waarin de verschillende geloven onverdraagzaam zijn naar elkaar. Ik ben gewoon vrij, krijg familie op bezoek, ga eten maken voor iedereen en worstel me door de rijen in de supermarkt.

De Romeinen en de Vikingen

winterzonnewende

In de derde eeuw vierden de Egyptenaren de geboorte van hun zonnegod Aion. In Europa vierde men in 336 of 354 voor het eerst kerst. Succesvol; want we doen het nog steeds. Vanuit Rome deed de rest van Europa en Noord-Afrika vanzelf gezellig mee. Over de datumkeuze bestaat geen duidelijkheid. Het zou te maken kunnen hebben met een berekening van de geboortedag van Christus. Het zou ook zo kunnen zijn dat de Romeinen rond de winterzonnewende een feest hielden voor hun zonnegod Saturnus. Ook de Vikingen vierden eind december de terugkeer van het licht. Als je deze gegevens op een bult gooit, zou het kerstfeest van oorsprong een heidens feest zijn geweest. Het kerstfeest werd door de jaren heen vermengd met allerlei gewoonten en gebruiken. In de 19e eeuw werd de kerstboom ingevoerd.

Tegenstanders van dit heidense feest

Vroeger had je dus tegenstanders van het kerstfeest. De Reformatie keurde het kerstfeest af om de heidense elementen; het was geen goddelijk gebod, vanuit hun perspectief. Calvijn was in principe geen tegenstander, als het kerstfeest maar vrij was van Bijbelse elementen. Ook de protestantse Nederlanders vonden het maar niets; dit heidense feest.
Deze afgekeurde viering, werd herroepen zo rond het begin van de 18e eeuw. De kerkelijke kerstviering werd toen een algemeen gebruik. De tweede kerstdag werd ingevoerd.

In Duitsland werd besloten om de viering van Kerstmis uit te breiden. Meesterlijk idee. Voortaan moest het kerstfeest maar liefst vier dagen duren. Jippie de pippie. Op al deze dagen was het bovendien verboden om te werken, want dat zou ongeluk brengen.  Helemaal mee eens. Dat geldt natuurlijk niet voor al onze collega’s in de ziekenhuizen, fabrieken en hulpverlening. Iedere dag had een thema. Tweede Kerstdag stond bijvoorbeeld in het teken van de dieren. Boeren lieten dan hun paarden door het dorp galopperen om zo te ‘garanderen’ dat ze de rest van het jaar niet ziek zouden worden. Gezellig toch?

Meubelboulevard

Tot op de dag van vandaag is er nog steeds discussie over het vieren van kerst.  Wij gaan massaal meubels kopen, bij onze schoonfamilie op bezoek om te gourmetten en in Engeland gaan ze naar voetbal- en rugbywedstrijden (Boxing Day). Ook leuk om te weten: Boxing Day was (heel vroeger) de dag van de dienaren. Die moesten op eerste kerstdag werken en kregen, als een soort beloning, een doos met geschenken en etensresten mee naar huis. Voorloper van ons kerstpakket.

Geleidelijk raakten we om allerlei redenen 3e en de 4e kerstdag kwijt. Pas in 1964 werden eerste en tweede kerstdag uitgeroepen tot officiële vrije dagen voor alle Nederlanders. Niet overal in Europa. In Duitsland is de 24e de belangrijkste dag. Veel Duitsers zijn vrij op deze ‘Heiligabend’.   In Frankrijk heet dit: Le réveillon de Noël. Zij kennen geen tweede kerstdag; net als de Amerikanen (en Belgen) dat ook niet kennen. Wij lekker wel. Het eigenlijke feest in Amerika is ook kerstavond. Zij vieren deze avond uitbundig met een grootse maaltijd voor de hele familie. In de straten gaan mensen helemaal uit hun dak als het gaat om kerstversiering. Niet iedereen in de Verenigde Staten viert Kerstmis. Daarom wensen ze elkaar ook meestal geen Merry Christmas maar Happy Holidays. Nuanceverschil maar wel heel duidelijk.

Loesje: Kerst is eigenlijk een soort van familie teambuilding …

Fijne Kerstdagen