gapen vijftigenmeerGapen of geeuwen; een reflectoire verrichting die samenhangt met je ademhaling. Het is maar net hoe je het noemt.

Gapen

Gapen of geeuwen?

Onze hersenen hebben continu energie nodig; geleverd door het bloed. Als je gaapt, verhoogt de bloedstroom naar onze hersenen en koelen daardoor af. Op die manier blijf je geconcentreerd en mentaal alart. Maar gapen/geeuwen kan natuurlijk ook een teken zijn van vermoeidheid, een laag bloedsuiker of een gebrek aan slaap. Alle dieren met een kaak kunnen deze reflex inzetten (dus ook vogels, vissen en reptielen). Muggen dus niet (hihi).

Ogen sluiten

Ogen dicht

We kunnen zo’n gaap eigenlijk nauwelijks onderdrukken. Je ademt in, je mond gaat open door een ‘reflectoir’ (vanuit een reflex)  aanspannen van de spieren, de buis van Eustachius opent zich (druk middenoor moet gelijk worden gesteld aan de omgevingsdruk), je sluit je ogen en vaak hef je je armen en strek je je rug naar achter. Als je alle kleppen open zet, vergroten je keelspieren zich maximaal. Deze geeuwactie doen we in een gemiddeld leven bijna een kwart miljoen maal.

Geinig feitje: je begint met geeuwen in de baarmoeder. Niet omdat je nu zo moe bent van al dat groeien, maar vermoedelijk omdat het gewoon hoort bij de vorming van de hersenen.

Aanstekelijk of irritant

Irritant

Lezen over geeuwen of iemand zien gapen werkt aanstekelijk. Vaak moet je dan onbedwingbaar meegapen. Apen (chimpansees) gapen met hun soortgenoten mee en honden geeuwen ook vaak met hun baasje. Dat gapen doen we soms wel 15 keer per dag.  Ik vraag me soms af waarom de een meer gaapt dan de ander. Soms zou het kunnen duiden op een continu gevoel van stress. Je lichaam is dan in een chronische staat van hyperventilatie. Het lijkt dan alsof je lichaam instinctief bezig is om tot rust te komen.

Onderzoek laat ook zien dat het samenhangt met empathie. Personen met een hoog empathisch vermogen (hooggevoeligheid bijvoorbeeld) zijn gevoeliger voor het geeuwen dan en van anderen. Omgekeerd hebben autistische personen die gevoeligheid niet. Sporters daarentegen gapen ook vaak voordat ze een prestatie neer moeten zetten.

Voordelen van gapen

Alle zoogdieren gapen

Het herstelt de spierbalans in de mond- en keelholte, verbetert kauw-, spraak- en slikbewegingen. Gapen kan de spierspanning in de borstholte meer ontspannen, de hersenen koelen en het zou volgens sommige geleerden, zelfs een erotische lading kunnen hebben. Kan ik me niet voorstellen dat je opgewonden raakt van iemand die zit te gapen omdat het voor mij meer een betekenis van verveling heeft. Daarbij vind ik het vaak onsmakelijk omdat je soms bij iemand tot aan de hakken kunt kijken. Al met al is de wetenschap het nog niet eens over het nut of de zin van het gapen.

  • betekenis reflex (reflectoir) is een bepaalde prikkel die aanleiding geeft tot een bepaalde reactie. Vaak door zenuwgeleiding.