Dorus Rijkers. Wie kent hem niet. De oude man met de witte baard, blozende wangen en de hoed. Bij velen als portret aan de wand.
Dorus Rijkers
Deze man (met witte baard, zuidwester en schipperstrui) kijkt alsof hij in de verte iets ziet dat zijn aandacht trekt. Ik kende de afbeelding niet. Ben er niet mee opgegroeid. Hij werd geboren in Den Helder op 27 januari 1847. Van oorsprong visser; een Nederlandse zeeman. Hij werd beroemd door zijn barre reddingstochten vanaf Nieuwediep (Den Helder) naar bijvoorbeeld de Duitse bark Renown. Deze redding duurde 3 dagen en 3 nachten. Hij ontving hiervoor een gouden zakhorloge. Later was hij vaak betrokken bij het redden van schipbreukelingen, eerst als roeier en later als schipper van de reddingsboot. In die tijd werd de roeireddingboot met een stoomsleepboot buitengaats gesleept; dus roeien in hoge golven. Moeizaam manoeuvreren en soms onmogelijk om het in nood verkerende schip te bereiken. Dorus heeft 500 mensen het leven gered van 42 gestrande schepen.
Den Helder
Den Helder
Dorus was zoon van een scheepstimmerman. Ging vroeg van school en deed van alles en nog wat. Loopjongen, kruidenier en vletterman (werkman) op een geepvlet (soort bijboot). In 1870 trouwt hij met Neeltje Huijsman. Omdat hij stiefvader werd van zes kinderen kreeg hij de geuzennaam OPA. Op dat moment is hij visser. In 1892 redde hij al 25 mensen van een gestrand schip. Toen Dorus in 1888 opvarenden van een Duitse bark redde, werd hij door Koning Willem III opgenomen in de Broederschap van de Nederlandse Leeuw.
Pensioen
Visser
In 1911 (hij was toen 64 jaar) stopte hij. Het werd hem te zwaar. De pensioenvoorzieningen lieten in die tijd te wensen over. Dorus moest toen allerlei bijbaantjes in de lucht zien te houden om te kunnen overleven. Hij verkocht zelfs een gouden eremedaille. Van de geredde drenkelingen heeft hij nooit iets ontvangen. Toen hij in 1928 overleed liep Den Helder uit voor deze held. Deputaties en muziekkorpsen kwamen uit het hele land. Natuurlijk werd er geld ingezameld voor een passend monument.
Blauwe zeeridders
Blauwe Zeeridders
Bij wervingscampagnes van de reddingsdiensten wordt zijn afbeelding vaak gebruikt. Dit heeft er natuurlijk toe bijgedragen dat hij beroemd en populair werd. Al snel verscheen een boekje met de titel Koning Dorus en zijn blauwe zeeridders. De roei- en zeilreddingboten zijn vervangen door motorreddingboten. Krachtiger en natuurlijk veel sneller. Nu zie je ook de zgn. ‘Rigid Inflatable-reddingboot’. De Dorus Rijkers is gebouwd in Hindeloopen; aangedreven door twee Hamilton waterjets (elk 680 pk dieselmotor). Hier kunnen al snel zo ongeveer vijfenzeventig geredden aan boord worden genomen.
Tot eind jaren ’50, begin jaren ’60 had ik de naam Dorus Rijkers nog nooit gehoord. Mijn belangstelling voor zee en aanverwante zaken was niet zo groot. De zee of het Zuidlaardermeer riepen bij mij gelijke gevoelens op; een plomp water was het en meer ook niet. Ja, ik ben een Zand-Drent tot in mijn diepste vezels.
Dorus Rijkers leerde ik kennen doordat ik op mijn 15e of 16e jaar een boek kreeg van Anthony van Kampen; “t Juttersjong” dat in Den Helder speelde. De hoofdpersoon was afgekeurd voor de zeevaartschool en werd daarom leerling-journalist bij de Helderse Krant. In die hoedanigheid schrijft een (onwaar) artikel over de dood van Dorus Rijkers, wat hem de nodige moeilijkheden oplevert. Heb het boek wel uitgelezen en waarschijnlijk weggegeven aan iemand voor wie de zee belangrijker was en daarmee verdween ook Dorus Rijkers uit mijn gedachten.
Totdat ik dit blog las en me realiseerde dat DR echt een mens geweest is van vlees en bloed en niet een of ander romanfiguur.
Wat leuk he? Toevallig had ik het er over met mijn man. Bij hun hing de afbeelding in huis. Ik kende deze hele man niet en de geschiedenis er achter. Leuke weetjes.
Dat schilderij ken ik inderdaad! Ik wist niet dat hij Dorus heette.
Die man, zijn portret en zijn naam, het zei me niets! Nu weet ik ook wie het is!
We zagen Dorus zelfs in Noorwegen ergens aan de muur hangen.