Slapen en de overgang passen niet bij elkaar

Slapen in de overgang. Hoeveel slaap krijg je in deze periode (zo vanaf je 45/50e levensjaar)? Je ligt de halve nacht wakker van de opvliegers. Huilen om de meest simpele dingen is een graadmeter dat je misschien geen slaap genoeg krijgt.

Leeftijd

Je leeftijd is belangrijk voor de slaapindex. Vanaf je geboorte zijn er complete tabellen en grafieken te vinden met gemiddelde hoeveelheden slaap. Bij kleine kinderen zie je een duidelijk verband tussen de interne biologische klok en het slaappatroon. Niet iedereen ontwikkelt een ideaal dag en nachtritme.  In ons gezin was ik helaas in de jaren ’90 ervaringsdeskundige. Tabellen, grafieken en statistieken zijn dus prima, maar niet iedereen heeft een perfect ontwikkelde biologische klok. Niet bij kinderen en zeker niet een overgangsklok bij vijftigenmeer.

Slapen en pubers

Dat pubers voldoende moeten slapen is duidelijk. Ze maken nog een enorme groeispurt door en compenseren dit met slaap. Als je op latere leeftijd kinderen krijgt, doorloop je deze periode van actief, energieke en soms onhandelbare puberkinderen tezamen met je eigen overgangsperikelen. Pubers zijn ’s morgens niet uit bed te krijgen (ik trouwens ook niet). Dit heeft alles te maken met de veranderingen die plaatsvinden in dat slungelige en onhandige puberlichaam. Velen van ons vergeten die periode maar al te graag en zeggen dat onze kinderen lui zijn en dwingen ze om zondagochtend al vroeg met het hele gezin te ontbijten. Hypocriet? Geef ze een vette knipoog want die heb je zelf in je overgangsjaren ook hard nodig.

Slapen en volwassenen

Volwassenen hebben gemiddeld tussen de 7 en 8 uur slaap nodig (per persoon anders). We glijden niet allemaal in een zachte, weldadige slaap als ons hoofd het kussen raakt. Verfrist en uitgerust wakker worden is soms utopie. Naarmate je ouder wordt lijk je wat minder slaap nodig te hebben. Die vlieger gaat bij mij niet op. De relatie met mijn chronisch tekort aan B12, nachtelijke hitte- en (onzinnige) piekeraanvallen zijn vast en zeker van invloed. Slapen met pieken en dalen. Wennen doet het nooit.
In de Middeleeuwen sliepen de mensen in meerdere fases. Soms namen ze ‘s nachts gewoon een soort pauze. Plassen, kletsen en weet ik veel wat nog meer … Napoleon en Churchill sliepen maar een paar uur terwijl Albert Einstein minstens 10 uur per nacht slaap nodig had. Verschillende tijden, verschillende mensen, verschillende slaapbehoeftes.

Nachtelijk zweten

Soms val je moeilijk in slaap of word je wakker tijdens de nacht. Woelen en draaien. Opvliegers en onrust. In het ergste geval lig je bij een opvlieger vreselijk te zweten en moet je je beddengoed verschonen. Of dit samenhangt met je veranderende hormoonhuishouding (en je leeftijd) is niet altijd aan te tonen. Misschien is je leefstijl veranderd omdat je het wat rustiger aan doet en is je gezondheid niet meer wat het was. Wees je er van bewust dat je tijdens de overgang gevoeliger bent voor (slaap)problemen en stress. Ik pieker ’s nachts over de meest onzinnige dingen. Van een volle wasmand tot grote politieke dillema’s. Na een tijdje slaaptekort krijg je huilbuien, eetaanvallen en verschrikkelijke (onredelijk en niet gevaarlijke) agressieve neigingen. Je hippocampus krimpt en je raakt depressief … Op dat moment wil je niets liever dan begrip en die vette knipoog.

Huismiddeltjes

Je zou wat huismiddeltjes (oma weet raad) kunnen proberen. Misschien in de middag werken in de tuin, wandelen (met een lieve vriendin) of sporten. Niet te zwaar tafelen (en drinken) voor het slapengaan. Wat minder koffie, thee, cola en chocola. Blijf in een vast dag en nacht ritme en een voor-het-slapen-gaan-ritueel. Houd bij slaapproblemen eens een tijdje een slaapdagboek bij.  Noteer dan zoveel mogelijk details. Dit kan variëren tussen wat voor eten je hebt gehad tot het tijdstip van slapen gaan.

Niets is zo goed voor je hersenen als een goede portie slaap. Het is belangrijk voor je afweersysteem (sneller ziek), je immuunsysteem, de opbouw van je spiercellen en voor de afbraak van vetcellen (die krijg je er in die overgangsfase gratis bij). Je kunt dingen beter onthouden en bent beter in het herkennen van emoties bij je naasten (en dat is best wel handig). Je hersenen krijgen als het waren een nachtelijke  ‘wasbeurt’. Schadelijke stoffen worden weggespoeld en afgevoerd. Minder dan 5 uur slaap per nacht is net zo slecht voor je lijf als roken. Wees op je hoede en probeer er zelf alles aan te doen om goed te slapen. Als het niet lukt, breek je bij je enkels af. Ga dan op zoek naar professionele hulp. Begin niet zo maar met medicijnen of homeopathische middeltjes . Sommige homeopathische middeltjes zijn niet zonder risico.

… je bent pas oud als jij en je tanden niet meer op dezelfde plaats slapen …