Berenklauw veroorzaakt enorme blaren

Berenklauw. Waarschuw je kinderen. Deel het met ze. Langs autowegen, fiets- en wandelpaden kom je deze plant tegen.  Bloeiperiode tussen juli en september. In heel Europa; niet alleen in Nederland.

Berenklauw

De gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) behoort tot de schermbloemenfamilie (Umbelliferae of Apiaceae).  Deze plant wordt zo ongeveer tussen de 90 en 200 cm hoog en groeit vooral op stikstofrijke, vochtige grond. In de berm langs de snelweg of langs een spoorlijn.  Ze bloeien in de volle zon maar ook in half schaduw. Zijn te herkennen aan de witte bloemen en klauwvorige bladeren.
De plant wordt ook wel Onweerbloem genoemd.  Als gesproken wordt over de berenklauw wordt vaak gedoeld op de reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum en Heracleum sosnowskyi). Als je in aanraking komt met het sap, krijgt je huid het zwaar te verduren.

Ik praat uit ervaring. Daarom ook dit blog. Deel je ervaringen.

Russisch eten

In Rusland, Estland, Letland en Litouwen worden de stengels in de zon te drogen gelegd. Op de stengel vormen zich dan zoete, witte kristallen. De 15-20 cm lange, jonge stengels kunnen vervolgens gegeten worden. Ze smaken naar een combinatie van zoete komkommer, kokosnoot en mandarijntjes. De stengels moeten geplukt worden voordat het blad zich gaat ontvouwen. Oudere stengels kunnen geschild gegeten worden. Bij het schillen moeten dan wel handschoenen gedragen worden om huidirritatie te voorkomen.
De grote, aromatische bloemknoppen zijn van mei tot augustus rauw te gebruiken in salades. De zaden van de kleine of gewone berenklauw zijn ook te gebruiken. De smaak is enigszins vergelijkbaar met die van kardemom: bergamot, citroen en kamfer. Te gebruiken bij koken maar ook gemalen in salades. Ik moet er niet aan denken.

Nederland

rare kleine blaasje

De meest voorkomende variant van de berenklauw in Nederland is de Gewone berenklauw, tevens de minst schadelijke van allemaal. Gevaarlijker zijn de Reuzenberenklauw en Sosnowsky’s berenklauw. De haartjes zorgen voor jeuk en irritatie; helemaal als je de plek blootstelt aan zonlicht. Soms ontstaan brandblaren; na 24 uur. Vaak weet je dan niet meer dat je in aanraking was met de plant.
De Reuzenberenklauw heeft stijve haren op de stengel. Deze breken af en verwonden de huid met het vrijkomende sap (furocoumarinen). Dit wordt fototoxiciteit genoemd. Ik had een klein, paars raar wondje aan de binnenkant van mijn voet. Geen muggenbeet dacht ik nog; maar wat het wel was wist ik niet.
Van de Reuzenberenklauw krijg je jeuk en grote blaren of een voedselvergiftiging.  Ook hier wordt je huid extra gevoelig voor zonlicht. Bij aanraking met de ogen kan het zelfs zorgen voor permanente blindheid.

NB: Deze reactie (fototoxiciteit) kun je min of meer ook krijgen van:  Pastinaak, Duizendblad, Sint Janskruid, peterselie en wijnruit.

Behandeling

… het begin van de plekken

Stel je voor je weet dat je met je blote enkels (zoals ik vorig jaar ergens tussen Nederland, Duitsland en Oostenrijk) door de berm hebt gelopen.  Denk goed na als je ineens rare jeukende (rode) met blaasje gevulde plekken ziet. De berenklauw komt nl. voor op vochtige grond (berm, oevers, dijken, bermen, waterkanten etc.).  Ik heb er niet op gelet maar ben misschien een paar kleine, jonge plantjes van de weet-ik-wat-voor Berenklauw gepasseerd, toen we ergens op onze eigen stoeltjes lekker in de natuur genoten van een broodje. Gezellig in de schaduw op een groene oase in plaats van een geasfalteerde parkeerplaats. Ik loop nooit weer met mijn blote enkels door het hoge gras kan ik je vertellen.

Wat te doen: Was je huid goed met zeep en lauw water. Spoel overvloedig na en bescherm je huid tegen te veel zonlicht. Niet zoals ik (in volstrekte onwetendheid) met je enkels en bovenarmen in de zon bij het zwembad in Italië.  Op de rand van het zwembad hopen dat je een klein beetje afkoelt. Niet wetende dat je lichaam lekker bezig is met een vergiftigingsreactie. Temperaturen van boven de 40 graden dus zonlicht in overvloed. Bij mij werkte de vergiftiging als een tierelier. Voordat ik het wist had ik grote, jeukende plekken en na een nachtje slapen en een middagje bij het zwembad kreeg ik enorme blaren over mijn lichaam. Alleen maar op de plekken waar de zon had geschenen.

Ontstekingsremmers

… dit was maar een kleintje …

Al met al (om een lang verhaal kort te maken) ben ik naar het ziekenhuis gegaan omdat de blaren zo’n pijn deden dat ik ze heb doorgeprikt en kapot gemaakt. De ontstekingen bleven niet lang uit in de warme en niet al te hygiënische omstandigheden in ons aftandse, niet gekoelde appartement aan het Gardameer.  Pijnstillers en ontstekingsremmers en vooral uit de zon blijven was het advies van de artsen aldaar.

Leermomentje dus. Ook al ben je door de wol geverfd denk je.