Verwarming bij de Vikingen. Warmtepompen, centrale verwarming of een houtkachel, voor ons geen probleem. Maar hoe deden ze dat vroeger?
Verwarming
Huis van turf
De Vikingen waren best wel een ontwikkeld volk en plunderden niet alleen de streken waar ze kwamen. Ze waren ontdekkingsreizigers en handelaren. De term Viking (Vikingr) betekent zoveel als ‘iemand die op zee vecht, rover, piraat, plunderaar‘. Viking zou ook afgeleid kunnen zijn van het woord ‘vik’, wat baai of fjord betekent. Deze tochten voerden hen naar Europa maar ook naar Noord Amerika. Nederlandse kustplaatsen (en ver landinwaarts) werden regelmatig geplunderd door de Vikingen. In IJsland en Groenland stichtten ze nederzettingen (de koudste gebieden op aarde). De meeste Scandinaviërs woonden in houten hutten of, als je veel geld had, in een langhuis. Dat was een soort omgekeerd schip met één groot vertrek. De hele familie woonden daar bij elkaar.
Hoe zouden die ’s morgens uit bed zijn gestapt als het buiten min twintig was?
Vikingen in IJsland
Langhuis
De muren van deze hutten (langhuizen) waren dik en hadden geen ramen. Boven in het dak maakten ze een rookgat waaruit de rook van het gestookte haardvuur naar buiten kon dwarrelen. De wind moest natuurlijk wel buiten blijven. In IJsland werkte dit niet voor de Vikingen. Hier was weinig hout om de dikke muren mee te bouwen. Daarom maakten ze turfhuizen. Wel een houten geraamte maar dan met turf voor de muren en het dak. Stevig en winddicht. Ze lieten grassen op het dak groeien om het huis nog meer te isoleren. Tot begin twintigste eeuw woonde de helft van de IJslanders nog in een turfhuis. Duurzaam dus.
Groenland
In Groenland bouwden de Scandinaviërs ook turfhuizen. Op een nederzetting in Groenland is een boerderij gevonden met muren van ruim 1,5 meter dik. Een redelijke bescherming tegen het poolklimaat. Het hout dat de Vikingen voor het geraamte gebruikten was vaak drijfhout. Bomen uit Noord Amerika of Siberië die door allerlei natuurrampen in de zee belandden. De Vikingen gebruikten dit dan weer als brandstof en bouwmateriaal. Toen het klimaat veranderde en zich een pandemie nestelde op het vasteland, werd het leven op Groenland praktisch onmogelijk. Omdat er (bijvoorbeeld) geen groente werd aangevoerd vertrokken de gezinnen langzaamaan terug naar IJsland en Noorwegen.
Prehistorie
… stoere Viking
In deze periode verwarmden de mensen zich aan vuur en aan de zon. In de tweede eeuw voor Christus vond een Romein een verwarmingssysteem uit waarmee hij zijn visvijvers opwarmde, via gangen onder die onder de vijver doorliepen. Al snel werd dit toegepast in openbare gebouwen. Via een houtvuur en onderaardse gangen lieten de Romeinen warme lucht onder de vloeren doorstromen, zodat die vloeren lekker verwarmd werden. In de Oudheid, Middeleeuwen, tot aan de zeventiende eeuw werk de open haard vaak gebruikt om het huis te verwarmen. Daarna werd de kachel uitgevonden. Hiervoor werd hout, turf en steenkool als brandmateriaal gebruikt. Niet alleen in huizen maar ook in bedrijven en fabrieken. Pas in 1838 werd een huis in Amsterdam voorzien van een warmwatersysteem.
antieke radiator
De eerste centrale verwarming (in een woning) werd in 1825 aangelegd. Pas na 1965 kon de gemiddelde Nederlander centrale verwarming aanschaffen. Dit kwam door het aanboren van gas in Slochteren. Op deze manier konden ook grote gebouwen makkelijk verwarmd worden en werden er kosten bespaard. In rap tempo ontstonden er nog meer vormen van verwarming. Denk hierbij aan luchtverwarming, stoomverwarming en warmwatersystemen. Nu zijn we met z’n allen bezig nog meer nieuwe methodes te ontdekken om maar zo weinig mogelijk gas te gebruiken.
Geef een antwoord