Verkleinwoorden en bijbehorende regels

Verkleinwoorden. Wat voor regels horen daarbij en wanneer is het gebruik irritant?

Hoe maak je verkleinwoorden?

voetjes

Voor het gebruik van verkleinwoorden zijn best veel regels. Die vind je op internet. Voor een niet-Nederlander redelijk onbegrijpelijk.  Soms ligt het aan de slotklank van het basiswoord, soms ook aan de woordlengte. Denk aan het verschil in -tje, -pje of -etje. Ook als het woord eindigt op bijvoorbeeld een m met daaraan voorafgaand een lange klank of toonloze e krijg je een toevoeging van -pje (albumpje). De woorden eindigend op ing wordt -kje toegevoegd; de g valt dan weg. Waarom? Ik heb geen idee. Bij het woord cake en cakeje (kip en kippetje of blad en blaadje), haak ik het liefst af en omzeil het woord. Ziet er zo gek uit als je dit ergens opschrijft. Zoek maar op internet en je zult een groot aantal verschillende regels vinden. Ik haak halverwege al af en gebruik mijn aangeboren gevoel voor taal (…).

Veel en te veel

mensjes

Volgens mij is er een grote groep mensen, afgezien van onze Belgische Zuiderburen,  die veel verkleinwoorden gebruiken. Je leest het veel in vakantieverhalen; biertje, wijntje, terrasje, tentje, huisje … Ik heb al snel een hekel aan verkleinwoorden. Voor mij heeft al snel een soort van kinderachtige klank als je verkleinwoorden gebruikt. Bij een peuter kun je het nog hebben over handjes en sokjes maar bij iemand die naar de middelbare school gaat, niet meer. Wil je echt een verschil aangeven en je bedoeld letterlijk iets kleins (of iets liefs), dan hoor je me niet.

dit is pas klein

Samen met mijn liefje (vadertje, moedertje) pakte ik een terrasje. Maar als je het hebt over dat huisje van jou, komt het toch al snel denigrerend en minachtend over. Het liefdevolle en onschuldige gaat er van af. Op deze manier laat je zien (kun je laten zien) dat je sommige mensen misschien niet voor vol aanziet. Als je dan iemand treft die zelf veel in verkleinwoorden spreekt (ik was maar een half uurtje te laat) wil hij of zij het probleem vast en zeker kleiner laten lijken of om onzekerheid te verhullen. Handen gekruist voor de borst, benen gesloten .. je weet dat iemand zich dan volledig voor jou probeert af te sluiten.

Vermijden

huisje

Het beste is om verkleinwoorden te vermijden in een zakelijke omgeving of als je iets belangrijks wilt vertellen (overtuigender over wilt komen), een presentatie geeft of een discussie voert. Een leidinggevende staat heus niet voor de groep en noemt de bijeenkomst een vergaderingetje, onderwerptjes, zinnetjes … nee die wil krachtig en sterk overkomen. Wees je dus bewust van het gebruik van verkleinwoorden.