Snert. Ik ben vandaag eens in de snert gedoken. Het was toch snertweer. Figuurlijk dan he? Anders zou het wel een klerebende worden. Wat betekent snert en wie heeft het lekkerste recept? Wat voor ingrediënten gebruik jij? Ik ben afgegaan op een receptje (van oma stond erbij) uit de lokale krant.
Snert over de wereld
spliterwten van unox
Snert wordt gemaakt van erwten en erwtensoep wordt ook gemaakt van erwten. Wat is dan in vredesnaam het verschil? Wie weet dit? Volgens insiders moet je snert en erwtensoep wel maken van gedroogde spliterwten. Beslist geen (diepvries)doperwten want die hebben hun schilletje nog. Spliterwten zijn rijper, worden later geoogst en worden uit verdroogde gele peulen gedopt (dus meliger). Peulvruchten zijn ook nog eens gezond, bevatten veel voedingsvezels en zijn goed voor je darmen.
Erwtensoep is dus geen doperwtensoep. Dat is weer iets heel anders.
op de fiets door snertweer
We gaan verder met het woord snert. Sommigen zeggen dat snert een opgewarmde erwtensoep is en dat in snert ook varkensvlees met spek en botten gaat. In erwtensoep dan niet? Help …
In Europa zijn de dikkere varianten snert populair. Canada en Australië, India en in de VS kiezen vaak voor minder dikke varianten. In Marokko bijvoorbeeld doen ze er knoflook, sambal en ui in. Geen varkensvlees natuurlijk.
Herinneringen aan vroeger
ard schenk en kees verkerk
Afgezien van de betekenis, is snert voor mij een herinnering aan vroeger; een soort aftrap voor de winter. Mijn moeder maakte het in de snelkookpan en mijn oma had een grote pan op de kachel. De broer van een goede vriend van ons maakte ook vaak snert. Ik kreeg dan een bakje mee naar huis. Het doet me denken aan het Perzisch tapijt op de ronde tafel bij mijn opa en oma in Westerbroek, vlezige geuren (speklappen, riblappen en worst) uit de keuken en de zwart-wit televisie met de schaatsers Ard en Kees in Davos of Inzell. We keken naar de mutsen van de schaatsers die zich een weg baanden door de sneeuwstormen.
Herinneringen en geuren
Mijn oma met haar zondagse schort voor, wij met dikke truien aan. Boodschappen gedaan in het lokale Centra winkeltje. We zaten met de hele familie bij elkaar op zo’n zondagmiddag. Lampekappengezelligheid, dalende temperaturen, bevroren ramen en oma’s erwtensoep op de kachel. De lepel kon er rechtop in staan.
Snert in brood
zo ongeveer dus
Bij mij mag het dan aan een koude zondagmiddag doen denken maar heel vroeger aten ze uit pure armoede de soep van erwten uit een stuk brood. Had je je soep op, kon je het brood ook nog oppeuzelen. Deze dikke soep werd al door de Grieken in ca. 500 v.Chr. gegeten. Snert komt naar alle waarschijnlijkheid van de eeuwenoude traditie van de potspijzen. Dit waren gerechten waarbij groenten en vlees samen in een pot of ketel op het vuur werden gekookt. De ingrediënten in deze dikke soep bleven lang goed (gedroogde erwten en gezouten vlees). Waarschijnlijk stond het in Nederland al in de 16e of 17e eeuw op de kachel in de kamer te pruttelen. Erwten waren overal te verkrijgen en gaven deze soep een magische uitstraling. Sommigen vinden de grauwe kleur om van te gruwelen. Voor mij is het een genotsmomentje. Daarom vandaag zelf maar eens geprobeerd te maken.
Het woord snert
oma’s recept
Toen ik het recept zocht kwam ik achtereenvolgens verschillende betekenissen tegen. Het woord ‘snert’ en ‘snirt’ vertegenwoordigt erwtensoep sinds 1768 en komt uit het Fries. Waarschijnlijk verwant aan het woord ’sneirts’. “Met eenen sneirts” betekent nl.: In één teug. Het woord snert klinkt verder vreemd omdat snert ook iets heel slechts betekent. Ik vroeg me af waarom deze lekkere wintersoep zo’n negatief synoniem (synoniem: klets, prul, rommel, larie, troep, knudde, armzalig) heeft? Slechte snert zou dan snert snert zijn. Flauw. In het oud-Nederlands betekent ‘snirten’ zo ongeveer het fijn koken van erwten. In andere verhalen staat weer dat het afgeleid kan zijn van sissen; het pruttelen in de pan. Wie zal het zeggen?
Wie zoekt zal vinden. Daarom heb ik mijn basisrecept van snert uit de krant geplukt. Het recept van mijn moeder staat niet op papier. Ik zou het bovendien leuk vinden als jullie dit recept of de ingrediënten aan willen vullen of zelfs je eigen familierecept met mij wilt delen. Er zijn zo ontzettend veel recepten voorhanden dat ik door de bomen het snertbos niet meer zag.
Ingrediënten:
snert met verse bladselderij
500 gram spliterwten
2 schouderkarbonaden
rookworsten (naar eigen keuze; ik heb er 2 in gedaan)
2 speklapjes
knolselderij (in blokjes gesneden … maar hoe groot en hoeveel?)
winterwortel (in plakjes gesneden)
dunne prei en ui (in ringetjes gesneden)
fijngesneden (verse) bladselderij, 2 laurierblaadjes, zout en peper.
Mijn aanvulling op dit recept: bouillonblokje en uitgebakken spekjes (apart gebakken en later toegevoegd).
Koken:
snert met knolselderij
De spliterwten goed afgespoeld en samen met de karbonades, speklappen, laurierblaadjes in dezelfde pan met 2 liter water (en zout) aan de kook brengen. Half uurtje (drie kwartier) laten pruttelen. De grijzige schuimlaag er afgeschept en de rest van de groente toegevoegd. Als het vlees uit elkaar valt even uit de pan halen om het bot van de karbonades te verwijderen en in grote stukken te snijden. Dat was wel even een dingetje omdat het vlees uit elkaar gevallen was. De rookworsten als laatste toegevoegd en alles vervolgens nog een half uur laten pruttelen.
nog meer snertgroente
Ik heb los van het recept nog een bouillonblokje toegevoegd omdat ik het niet zo rijk van smaak vond. Hoe laat je die lekkere pan met snert vervolgens afkoelen? Zou het zuur kunnen worden als je de deksel op de pan laat zitten of is dat een broodje aap-verhaal?
Band
zeg maar een snertband …
Snert schept een band. Na het schaatsen, na de Nieuwjaarsduik in de Noordzee of gewoon in een restaurant na een wandeling in de sneeuw. Mijn lieve P. vond het super lekker. Roggebroodje voor hem erbij met Zeeuws spek. Zo maar op een maandagavond in november.
Voor de mensen met verkeerd uitgegroeide hersenknobbels is al deze voedsel c.q. snert- informatie over erwtensoep, vast een openbaring.
Volgens velen moeten we genieten van december. Dat kan ook met snert op de Nationale Snertdag en op de WK Snertkoken.
Ooit in een eettent midden op de Lünenburger Heide gegeten. Die hadden er worst van (hun) schapenvlees in. Was goed stevig en had veel weg van de Hema snert. Zelf maak ik af en toe m’n minestrone snert. Een maaltijdsoep waar ik maccheroni (of aardappel) en veel mexicaanse roerbakgroente (mais, paprika, ui en van die rode bonen) en wat chili con carne kruiden (zit vrijwel geen zout in) aan toe voeg. Snert kan bij mij niet zonder worst.
Voor mij is snert gewoon een synoniem van erwtensoep. Ik lees er niets negatiefs in aangezien ik het lekker vind. Eerder is het voor mij een geuzennaam.
Ook weer een idee om deze ingrediënten toe te voegen aan de snert. Zo krijg je allerlei lekkere varianten op een basissoep. En wat je zegt … geen snert zonder worst.
Wat is het beste recept voor snert? Op 16 februari 2018 wordt in Groningen alweer voor de 24e keer het wk snertkoken georganiseerd. Hier kan je, net als in voorgaande jaren, veel verschillende soorten snert proeven. Deelnemers (van over de hele wereld) strijden om de zilveren “Slaif” (=opscheplepel voor soep). Ik heb in 2001 of 2002 als jurylid mogen optreden in deze wedstrijd en ik kan me nog herinneren dat ik niet alles even lekker vond… Over smaakt valt te twisten immers. Toen werd er nog veel geëxperimenteerd met de receptuur maar tegenwoordig wordt er volgens kenners meer teruggegrepen naar het “originele” recept (dat niet bestaat want van origine is snert een eenpansmaaltijd op basis van spliterwten en restverwerking) Inmiddels staat het WK snertkoken op de Unesco lijst voor immaterieel erfgoed https://www.immaterieelerfgoed.nl/page/1115/wk-snertkoken
Blijft nu alleen nog de vraag: Wat is de lekkerste snert? Antwoord: die met liefde gemaakt is en in goed gezelschap wordt gegeten. Eet smakelijk!
Fijn dat je deze informatie met ons deelt. Ik ben nog maar een beginnende snertkoker … dus ga niet meedoen met de wedstrijd. Mijn snert was in ieder geval met heel veel liefde gemaakt.
Ik heb je linkje in mijn artikel gezet naast de Nederlandse snertdag … fijne aanvullingen vond ik zelf. Dank je.
Top!
Leuk verhaal? erwtensoep moet je snel afkoelen (in een bak koud water en steeds roeren. Water evt nog een keer verversen en/of een koelblok uit de vriezer erbij). Dan in de koelkast verder bewaren. Beter: opeten? Erwtensoep wordt heel snel zuur. Het gaat gisten. Jammer van je werk. Ook op een koele plek maar niet snel gekoeld kan de boel bederven.
Eet ze!
Groet Ien
Dank je voor de praktische tips. Dus het snel zuur worden van snert is geen fabeltje …
Op 10 december is er een nationale snertdag o.a. in Groningen en Alkmaar: http://www.nationalesnertdag.nl/locaties
ik ga de link bij het artikel zetten. Dank je.
wat een onzin maak al zolang snert, verzuurt nooit, een keer gebeurd 15 jaar geleden bij bliksem. laat het altijd op vornuis staan tot het de volgende dag
afgekoeld is. en vries het daarna in porties in, wat ook zeker een half jaar houdbaar is ipv 3 maanden. ik doe er wel geen wortel in (hoort trouwens niet in erwtensoep)
dat van die wortel wist ik niet … dank voor het delen