Skûtsjesilen. Wij waren bij Lemmer Ahoy een tijdje geleden. Ik had nog nooit de kans gehad om naar deze prachtige zeilschepen te kijken. Deze zaterdag wel. In Friesland; in Lemmer.
Skûtsjesilen
Binnenvaren van de zeilboten in Lemmer
In Friesland is het een begrip. Menig Fries is bezeten van de skûtsjes. Misschien schrijf je het zelfs wel met een hoofdletter. Iedereen die ook maar iets voor het zeilen voelt in deze Nederlandse provincie (…) , volgt de strijd tussen de oude vrachtschepen op de voet. Skûtsjesilen is wedstrijdzeilen met oude vrachtschepen. Eigenlijk platbodems. Deze platbodems werden vroeger gebruikt voor het vervoer van mest, turf, bieten, stront en andere ladingen naar de boerderijen.
Alles vooral rustig en netjes
Deze boerderijen waren vaak gelegen aan ondiepe vaarten. De skûtsjes waren daarom lang en plat. Van hout en later van ijzer. Om geld bij te verdienen in een, voor hun rustige periode, deden de schippers vaak mee aan wedstrijden. Het huisraad en de vrouw werden dan ‘gewoon’ even op de wal geparkeerd als de schipper samen met andere schepen vocht om een leuke geldprijs. Nu veelal ondersteund door gulle sponsoren.
Kastelein
de zeilen worden op maat gemaakt
Gelukkig zag de kastelein vaak heil (geld) in een zeilwedstrijd en organiseerde die dan ook. Sommige schippers deden mee aan een wedstrijd voor spek en bonen. Zij konden dit extra voedsel goed gebruiken. Tijdens jaarmarkten was de prijsuitreiking in het café van de organiserende kastelein en moest de winnende schipper daar een rondje geven. Het mes sneed dus aan twee kanten.
Zo rond 1850 ontstonden de eerste watersportverenigingen; bestuurd en bestierd door Friese notabelen. De prijzen verdwenen later en ook de belangstelling voor het skûtsjesilen liep terug. Gemotoriseerd verkeer nam het klaarblijkelijk over.
de ophanging van het zwaard wordt met een laser uitgemeten
SKS en IFKS
Gelukkig zijn er enkelingen die bezeten zijn (en blijven) van dit cultureel erfgoed. Zij houden dan ook de traditie in stand en hebben de wedstrijden weer op de Friese kalender laten plaatsen. In 1944 namen Klaas Kingma uit Dokkum en Gerben van Manen uit Drachten het initiatief om een overkoepelend orgaan op te richten om de schippers de kans te geven aan de wedstrijden deel te nemen. Op dit moment zijn er twee organisaties. De Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS) en de IFKS (Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen).
Sinds die tijd varen de skûtsjes jaarlijks hun competities. Skûtsjes die in eigendom zijn van een commissie, met een schipper uit een echt schippersgeslacht. De mannen als gladiatoren op het dek. Hard werken en mobieltjes uit. Alles moet perfect. Voor ons is het alleen kijken, foto’s maken en genieten van deze machtige zeilschepen.
Lemmer Ahoy
download de skûtsje app
We hadden zo maar even tijd om op zaterdag naar Lemmer Ahoy te gaan. Het weekend daarvoor naar Grou dus wel een beetje Friesland Boppe (= aan de winnende hand) voor ons Groningers. Nou ja P. heeft Brabantse en Friese voorvaderen dus helemaal over de grens was het niet.
Drukte van belang maar wel heel gezellig
Maar we blijven gecharmeerd van Friesland. Vooral de authentieke, gezellige watersportdorpjes en de meren. Dichtbij; op minder dan een uurtje rijden. Lemmer is een schitterende locatie voor als je van water, watersport en schepen houdt. Met de zon aan de hemel en een matige wind konden we genieten van een aantal klasses die zeilden in de Lemster baai; groot strand, veel ruimte en weinig golfslag. Samen op de dijk op een bankje met veel andere liefhebbers. Plakje brood en blikje drinken mee. Later in Lemmer zijn we natuurlijk op een terrasje geschoven en konden alle schepen nog een keer zien bij het binnenvaren door de Lemstersluis.
Ik heb het toevallig ook in Lemmer gezien, al 50 jaar geleden. Kwam er kort geleden de foto’s van tegen. En ik heb lang een mooie poster van een paar schepen in volle tuigage aan de muur gehad
Ja … ik vind het zo mooi om te zien dat ik eigenlijk niet uit kan leggen waarom. Het is misschien de statigheid, de geschiedenis of de samenwerking aan boord. Voor mij net als een mooi schilderij.
Wij woonden in Sneek en het eerste jaar gingen we natuurlijk naar het Skûtsjesilen. Kind in draagzak, kind in wandelwagen, geen auto dus we liepen van ons huis naar het Sneekermeer. ‘n Heel eind als je richting IJlst woont.
Helaas, het silen ging niet door bij gebrek aan wind……….
Ik ben nooit meer geweest ?
Nu misschien een keer naar Lemmer, naar Lemmer Ahoy. Zeker een aanrader. Niet met kleine kinderen want het is veel te druk in het centrum. Maar langs de oever is het mooier dan een film.
Leuke blog. Mijn oma is nog op een skûtsje geboren en getogen. Als er niet genoeg wind stond moest de vrouw en kinderen het schip trekken. In het Fries scheepvaart museum in Sneek kun je dat nog ervaren. Schippers(kinderen) waren meestal ook goede schaatsenrijders, daar konden ze in de winter wat extra mee verdienen als het schip vast in het ijs lag.
In de bouwvak gaat de jaarlijkse striid weer los om het SKS kampioeschap. Dan zeilen ze nog 2 dagen op e Lemmer. Daar kun je het altijd prachtig zien, bij Stavoren ook overigens, en de beste stuurlui staan letterlijk en manmachtig aan wal ?
Mooie hoofdstukken uit onze geschiedenis. Wij stonden bij Lemmer op de wal. Inderdaad prachtige plek om te kijken. Stavoren gebruik ik de volgende keer als tip.