Eenzaamheid. Tussen de 1 en 1,5 miljoen Nederlanders zijn eenzaam. Bejaarden, jonge mensen, studenten en ook huisvrouwen. Eenzaamheid is niet zichtbaar aan de buitenkant. Je voelt je vaak niet verbonden met je omgeving. Anders gezegd, heb je minder contact met je omgeving dan je wenst.
Eenzaamheid is persoonlijk
Eenzaamheid is iets wat je persoonlijk ervaart. Niemand kan zien dat je je eenzaam voelt. Niemand ziet dat je niet blij bent met de contacten die je hebt of de manier waarop deze contacten invulling geven (kwaliteit en kwantiteit) aan je dagelijkse routines. Eenzaamheid is daarom voor jezelf en voor je omgeving moeilijk in te schatten. Het is niet hetzelfde als alleen zijn. Als je, door wat voor omstandigheid, geen sociale contacten meer hebt, kom je soms in een sociaal of emotioneel isolement. Je voelt je buitengesloten, afgesneden van je omgeving. Je lichaam protesteert als het ware tegen een tekort aan verbinding met anderen. Als je geen actie onderneemt heeft dit op termijn zelfs gevolgen voor je gezondheid.
Definities van eenzaamheid:
“Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Het kan zijn dat het aantal contacten dat men heeft met andere mensen geringer is dan men wenst. Het kan ook zijn dat de kwaliteit van de gerealiseerde relaties achterblijft bij de wensen.” Prof. De Jong Gierveld.
“Eenzaamheid is het fysieke ervaren van een tekort in verbondenheid met mensen.” M. de Rijk.
Huisvrouwen en studenten
Als je alle dagen thuis zit met alleen de huishouding als uitdaging, kan het zijn dat je jezelf wegcijfert. Het kan je emotioneel uitputten om alleen maar voor anderen te zorgen. Mantelzorgers kampen ook vaak met een gevoel van eenzaamheid. Het soort relatie dat je mist, bepaalt dus in hoge mate welke soort eenzaamheid je ervaart. Sociale of emotionele eenzaamheid. Gevoelens van leegte en verdriet komen vaak voor; ook al ben je gelukkig getrouwd. Het is geen schande. Blijf praten met iemand die je vertrouwt. Want je bent echt geen mislukkeling. Je bent geen loser. Dat ga je wel snel denken. Waarom ben je dan verdrietig? Met een brede glimlach op Facebook te zien tussen (op het oog) vrolijke en geslaagde vrienden en vriendinnen. Glas wijn in de hand en maar lachen. Het sprookje van Social Media. Als je de aansluiting mist helpt een enorm netwerk ook niet. Het kan dus iedereen overkomen. In mijn WW periode is het mij ook overkomen. Tot mijn grote schrik.
Ingrijpende veranderingen
Eenzaamheid hoort bij het leven. Je systeem geeft een signaal, net als bij pijn, dat er iets niet in orde is. Na ingrijpende veranderingen loop je extra risico om eenzaam te worden. Verhuizen, studeren, je baan verliezen etc. Het is niet gek (acceptatie) maar het moet wel overgaan. Eenzaamheid kan sluipend (slopend) zijn en zich langzaam in je lijf vastbijten. Mensen die zich eenzaam voelen trekken zich vaak terug en vragen niet om hulp. Je gevoel van eigenwaarde zakt, je wordt onzeker en denkt dat jij de enige bent met deze gevoelens. Sociale contacten lijken onbereikbaar. In deze negatieve spiraal ga je dan ook nog eens mensen op afstand houden. Je loopt meer risico op het krijgen van kanker, dementie en hartziekten. Gevaar om depressief te worden, ligt op de loer.
Individualisering
Door de individualisering van de maatschappij zijn en worden we steeds minder afhankelijk van elkaar. Het is fijn dat we onszelf ontplooien. Het is fijn dat iedereen zelfstandig is. Iedereen moet zichzelf kunnen redden. Mannen en vrouwen; bejaarden en jongeren. Iedereen is aan het werk, studeert of heeft het druk. Ik kan het me zo goed herinneren. Ik smachtte soms naar een uurtje voor mezelf. Nu heb ik alle dagen de tijd maar praat soms uren niet. Het gevoel van eenzaamheid wordt alleen maar groter. Variatie in sociale relaties moeten je juist beschermen tegen eenzaamheid. Zorg daar dan ook voor, ook in een veranderende situatie. Praat met je partner. Leg uit hoe je je voelt. Wees blij met je vrienden en vriendinnen (en dat ben ik meer dan ik ze ooit kan uitleggen), koester je buren en je familie. Houd je netwerk in tact. Doe daar zelf moeite voor. Oude mensen met uitsluitend goede contacten met hun kinderen hebben uiteindelijk meer kans op eenzaamheid dan ouderen met een gevarieerder netwerk van relaties.
Ga aan de slag
Probeer zelf de moed te verzamelen om ergens op de koffie te gaan. Als het iemand niet past, hoor je dat wel. Blijf dit ook doen. Zonder eigen inzet, initiatief en motivatie zul je de negatieve spiraal niet doorbreken. Kleine veranderingen kunnen grote gevolgen hebben. Mijn WW periode gooide mijn sociale leven compleet in de war. De wekker ging niet meer iedere ochtend en ik ging van de 5e versnelling naar stationair draaien zeg maar. Van iedere dag praten met collega’s maakte ik een sprong in het diepe. Thuis met alleen het geluid van de radio. Kleine stappen kunnen dus grote veranderingen brengen. Ook in het elimineren van de eenzaamheid. Maak een praatje met de buren, ga op een sportclub of doe iets creatiefs in groepsverband. Relativeer, probeer positief te denken en knipoog naar het leven. Houd vast aan deze nieuw uitgezette koers.
Mocht je dit in je eentje toch niet lukken, overweeg dan om hulp te vragen bij een professional. Schaam je niet. Je bent zeker niet alleen.
… eenzaamheid is een goede plaats om te bezoeken, maar een slechte plaats om te verblijven (bron: J. Billings).
Niemand geeft (graag) toe dat hij of zij eenzaam is, je denkt dat het wel weer over gaat, dat het tijdelijk is.
Ik heb mij erg eenzaam gevoeld tijdens de laatste jaren van mijn huwelijk. Naar buiten toe waren we het geweldige stel maar weer thuis was er altijd die leegte. Met hem kon ik niet meer praten en hij negeerde mij. Ik ging toen ook al vaak alleen op stap om maar niet alleen te zijn maar zelfs in gezelschap voelde ik mij soms eenzaam. Later begreep ik pas dat alleen zijn niet hetzelfde is als eenzaam zijn.
Eenzaamheid = verdriet.
Dat gevoel van eenzaamheid kan je zomaar overvallen en is niet een-twee-drie weg, je gaat er zelfs een beetje aan “wennen” en je raakt er zeker beschadigd door. De schone schijn viert hoogtij.
Nu ben ik, na de scheiding, alweer een paar jaar alleen en af en toe erg eenzaam en dat is een kut-gevoel. Gelukkig duurt zo’n periode tegenwoordig nooit meer zo lang. Mijn vriendinnen weten dat ik soms zo’n periode heb. Ik hoef het maar te benoemen (wat je natuurlijk zo lang mogelijk probeert uit te stellen) en er zwaait we ergens een deur open. Even samen een lekker potje janken tijdens een sterke kop koffie en je kunt er weer even tegen, bij mij helpt dat écht! Verdriet wordt minder als je het deelt, je het de ander nodig. Gelukkig weet ik nu dat ik niet de enige ben die af en toe eenzaam is, ook mijn vriendinnen geven het nu vaker toe. We zijn er voor elkaar ongeacht de drukte! Schept toch weer een sterkere band hè….
Ja … ik herken het. Helaas; ook ik ben er achter dat het eerst een tijdje duurt voordat je het kunt benoemen. Voordat je zelf de vinger op de zere plek legt of dat je zelf toegeeft dat het woordje eenzaamheid op dat moment de ‘boosdoener’ is voor je verdriet. Zelfs met een lieve man (steun en toeverlaat) raakte ik na het verliezen van mijn baan ook in de ban van eenzaamheid. Je gaat jezelf terugtrekken uit de maatschappij en slaat met plezier de deur snel weer achter je dicht (binnen). Vooral met niemand het gesprek aangaan. Ook ik kon met mijn gevoelens van gemis en eenzaamheid bij mijn vriendinnen terecht. Ongeacht hun drukke leven. Nu probeer ik ook zelf initiatief te nemen als ik merk dat ik tegen de geraniums begin te praten (ik heb geen geraniums hoor … maar voor het beeld …).
Hoe waar en zo niet leeftijd gebonden!
Zonderde ik mij vanaf mijn 16e af tot mijn 23ste en voelde ik me eenzamer dan ooit. Kompleet teruggetrokken en me amper bewust van m’n ongemak. Nu zo’n kleine 50 jaar later denk ik daar regelmatig aan terug. Hoewel getrouwd en nog steeds bij dezelfde partner, is er nooit iets veranderd. Eenzaam en toch niet alleen. Een reden om het leven niet nog eens over te doen. Klinkt ook kut maar zo denk ik er nu eenmaal over. life sucks maar in de verkeerde richting.
Heftig Miriam. Wel heel goed dat je dit met ons deelt. Heel veel sterkte. Blijf vooral hopen dat deze intense eenzaamheid wel ooit verdwijnt.
Ooit verdwijnt het!
Is het niet links om dan wel rechts om.
Ik kijk in ieder geval terug op een leven waarin ik mijn verantwoording voor mijn naasten altijd heb genomen.
Daar heb ik dan ook geen spijt van.
Ben mijzelf op die rit alleen vergeten.
Liefs,
M