Cytochroom P-450. Genotypering was voor mij de sleutel tot de verklaring van een enorme reeks (soms onverklaarbare) bijwerkingen. Opname op de intensive care; gillende sirenes. Niemand snapte er iets van. 

Genotypering cytochroom P-450

ellende na rij-examen

Tijdens mijn eerste rij-examen kreeg ik een kalmerend medicijn van onze huisarts. Werkzame stof perfenazine. In die tijd had ik erg last van examenvrees. Na het uitvoeren van allerlei andere trucs (eten van bananen en hard gekookte eieren) had ik advies bij de vakman gevraagd. Pillen die gegarandeerd zouden helpen. Na een onrustige nacht (ik moest vooraf beginnen) kreeg ik steeds meer last van de bijwerkingen. Droge mond, niet slapen, scheel kijken, trillingen, slappe spieren en nog veel meer. Tijdens het examen mezelf nog ernstig toegesproken (aansteller …) toen ik zelfs mijn ogen niet meer onder controle had. Hele rare dingen gedaan tijdens dit praktijkexamen. Die examinator moet wel met enigszins verhoogde hartslag in de auto hebben gezeten. Gezakt en in de loop van de middag  (korte versie) met gillende sirenes naar het Martiniziekenhuis. Toen schokte ik over mijn hele lichaam en schreeuwde in het wilde weg. Uiteindelijk comateus op de intensive care.

het zoveelste ritje

Weer wat jaartjes later (en alles wat er tussen zat aan onverklaarbare bijwerkingen) moest ik extreem overgeven na een operatie (ook dat resulteerde weer in een plekje op de intensive care), had last benauwdheid, dronkemansgang en verkrampte vingers, na medicijnen voor gekneusde ribben (ritje ambulance) en raakte in shock na een spuit in de ambulance. Dat is heel in het kort wat ik zo meemaakte na het innemen van bepaalde medicijnen. Niemand wist toen nog wat er aan de hand was. Voor mij super onhandig kan ik je zeggen.

Bloedonderzoek

vergiftigingsreactie

Op verzoek van de huisarts krijg ik na de zoveelste vergiftigingsreactie (heftige onverklaarbare bijverschijnselen) snel een plasmaconcentratie bepaling (bloedspiegel). Gelukkig dat hij zo alert was. Deze concentraties (bijvoorbeeld na het gebruik van diazepam bij de gekneusde ribben) waren extreem hoog. Na het innemen van één tablet diazepam was de plasmaconcentratie maar liefst 1285 mcg/l (normaal 125-750 mcg/l).  Alsof je het hele stripje in één teug hebt leeggesnoept. Al snel ontstond het vermoeden dat ik een afwijkend geneesmiddelmetabolisme heb. Het Cytochroom is een verzameling van ongeveer 50 enzymen die o.a. betrokken zijn bij de afbraak van medicijnen in ons lichaam. Deze enzymen komen vooral voor in de lever.

perfecte samenwerking

Dit vermoeden werd adequaat opgepakt door mijn apotheker en mijn huisarts (toppers kan ik je vertellen). Zij werkten samen met een wetenschapper in het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch. Bloed af laten nemen. Alle partijen aan de slag met mijn DNA.  Al snel blijkt dat mijn CYP(cytochroom p 450) 2D6 en CYP2C9 sterk afwijken. Eén metabole route ontbreekt en één is gedeeltelijk geblokkeerd. Later komen nog meer problemen tevoorschijn (CYP2C19, CYP3A4 – reden van de hoge diazepamspiegel – etc).

Duidelijkheid

gegevens in de telefoon

Uiteindelijk levert dit voor mij (mijn ouders en mijn kinderen) een hoop duidelijkheid op. Zij hebben ook allemaal hun eigen cytochroomprobleem. Niet zo heftig als die van mij; maar wel met de nodige risico’s. Ik praat het zo veel mogelijk om me heen en verzoek iedereen in een situatie waarin ik zelf niet kan praten, de heren van de ambulance te waarschuwen. Op mijn telefoon zijn de gegevens te vinden en ik draag ook een SOS armband met daarop het telefoonnummer van mijn huisarts en de apotheek. Medicijnen zoals ibuprofen, naproxen, tramadol, codeïne maar ook sint janskruid worden door mijn lichaam anders verwerkt dan bij de gemiddelde Nederlander.

chemische puzzel

Soms lees je dat mensen een psychose krijgen op basis van een medicijnvergiftiging (toxische psychose of delirium); deze toxiciteit kan leiden tot vage klachten van rusteloosheid en nachtmerries tot een fase waarin je extreem gewelddadig kunt worden (moord en zelfmoord). Bizar voor een ander misschien maar voor mij helder en duidelijk. Deze mensen zijn waarschijnlijk ook anders in het metaboliseren van medicijnen. Chemisch DNA puzzeltje. Mijn kinderen weten inmiddels waar hun DNA afwijkt en kunnen hier dus op anticiperen.
Mijn verhaal is te lezen in het Pharmaceutisch Weekblad van 9 mei 2014 (nummer 19).

Enzymfabriek

In de fabriek (voornamelijk in je lever) waar de medicijnen dus omgezet worden, kan van alles fout gaan. Ongeveer 80% van alle geneesmiddelen worden afgebroken door CYP450 (afgekort) enzymen. Sommige mensen hebben een lagere, en anderen juist een hogere dosis van een geneesmiddel nodig om het juiste effect te krijgen. Wij zijn ook weer gevoeliger voor het bijvoorbeeld innemen van medicijnen met grapefruitsap en cannabisolie (wisselwerking; waarover later meer). Het kan dus ook zijn dat sommige mensen meer last van bijwerkingen hebben op een standaard dosis. Ik hoor vaak bij het lijstje van extreem zeldzame bijwerkingen. Ik zou ook genoemd kunnen worden in de krant bij iemand die op onverklaarbare wijze is overleden na het gebruik van ecstasy. Heftig maar waar.

nu voorkomen we veel ellende

Doordat mijn lichaam de medicijnen niet om kan zetten in werkzame stoffen,  krijg ik alleen een soort vergiftigingsreactie. Geen allergie. Dat is iets anders. Gelukkig gebruik ik geen van deze (eerder genoemde) middelen maar het geeft wel aan dat ik zonder maatwerk van de artsen potentieel risico loop op een toxische reactie met zelfs de dood als gevolg. Zelfs bij middelen die gewoon in de supermarkt liggen. Hier gaan we in de toekomst vast nog veel over horen.

Wellicht herken je jezelf in dit verhaal. Praat dan eens met je huisarts of je apotheker.