Superlatief of overtreffende trap. Ik betrap mezelf er vaak op dat ik in de overtreffende trap praat. Het is bij mij altijd ontzettend mooi, verschrikkelijk lelijk, buitengewoon hilarisch of intens dramatisch. Waarom eigenlijk?
Superlatief is taalkundig de overtreffende trap
schitterend en geweldig
Ik wil vaak duidelijk maken hoe goed of hoe erg ik iets vind. Kracht bijzetten met woorden dus. Dat zijn superlatieven; vaak met dezelfde betekenis. Bijvoorbeeld bijzonder en buitengewoon liggen niet ver van elkaar. Te vergelijken met fantastisch en verschrikkelijk enz. Waarom doe ik dit? Moet ik het afleren? Als ik een vakantiefilm inspreek hoor ik mezelf steeds zeggen ‘prachtig’, ‘schitterend’ en ‘geweldig’. Ik kan me voorstellen dat dit irritant is voor degene die die wel vrolijke vakantiefilmpjes bekijkt op mijn youtubekanaal. Soms voegt het echt iets toe en soms kan ik het ook wel weglaten. Ik doe mijn (uiterste …) best.
Spreektaal of schrijftaal
spreken of schrijven
Het ligt er dan ook nog weer aan of je spreekt of schrijft met die overtreffende trap. Als je schrijft zou je overtreffende trap kunnen gebruiken om een situatie te schetsen. Dan voegt het wel degelijk iets toe. Als ik praat moet het misschien een takje lager. Wat voor mij een ‘verschrikkelijk drama’ is, is dat bij een ander misschien een ontspannen middagje. Van mezelf weet ik dat ik altijd enthousiast ben en anderen graag mee wil nemen in dit enthousiasme. Toch snap ik ook wel dat het tot ergernis kan leiden. Waarom zou ik dit dan doen? Is het automatisme; aangeleerd in de afgelopen 50 jaar?
Kracht bijzetten
stopwoorden
Het beste is om overtreffende trap c.q. superlatieven alleen te gebruiken als je kracht wilt bijzetten. Want niet iedere zin hoeft kracht. Je schiet je doel dan voorbij. Ik schiet mijn doel voorbij. Ik wil juist dat mijn blog of andere enthousiaste verhalen prettig en interessant zijn; ook nog eens kort en bondig. Op sommigen kan het zelfs een verlammend effect hebben. Extreem? Dit kan te maken hebben met introvert of extravert gedrag. Extraverte mensen nemen meer risico en stellen makkelijk hun mening bij in deze stijl. Lastig uit te leggen maar het lijkt me uiterst vervelend.
Bijvoeglijke naamwoorden
spiegelen met taal
Bijvoeglijke naamwoorden drukken allemaal een bepaalde mate van gradatie uit. Je geeft informatie over het zelfstandige naamwoord; een eigenschap van iemand of iets. Als je dan ook nog eens bijwoorden gebruikt zoals ‘heel, erg en zeer’ neem je uiteindelijk het risico je zinnen af te vlakken. Doel niet behaald. Krachtverlies in plaats van kracht bijzetten.
Je kunt het wel gebruiken als je een artikel of een idee wilt aanprijzen. Want dan geeft je net dat extra duwtje om iemand te overtuigen. Je kunt tijdens zo’n gesprek (met een koper of verkoper bijvoorbeeld) spiegelen met taal. Gebruikt je gesprekspartner veel superlatieven, doe dat dan zelf ook. Andersom natuurlijk ook. Niet overdrijven; dan wordt het lachwekkend.
Je hebt in het gebruik van die bijvoeglijke naamwoorden dus drie gradaties of te wel drie trappen: de overtreffende (beste, grootste) ook wel superlatief genoemd, de vergrotende (beter dan, groter dan), ook wel de comparatief genoemd, en de stellende trap (goed, net zo groot als), ook wel de positief genoemd. Duidelijk toch? Ik doe vanaf vandaag, mijn best om die overtreffende trap alleen doelgericht te gebruiken en niet die vriendin of collega te worden, die alles maar helemaal fantastisch vind. Ik vind alles stiekem wel helemaal fantastisch maar dat hoeft niet iedereen te weten.
Geef een antwoord