Engelbert. Op een mooie maar koude zonnige dag zijn we langs de Borgmeren naar Engelbert gefietst door een historisch gebied. Dit karakteristieke lintdorpje ligt in het gebied MEER-dorpen (Middelbert, Engelbert, Euvelgunne en Roodehaan). Tussen Harkstede en het nieuw aangelegde Meerstad (Groningen).
Borgmeren
Ons tochtje begint laat in de middag langs de Borgmeren en de Scharmerplas (70 resp. 20 hectare). We fietsen over de scheidingslijn tussen beide meren; de Herenlaan. Deze waterpartijen zijn ontstaan door zandwinning voor de aanleg van de A7. In mijn middelbare school periode was ik hier vaak te vinden op de surfplank. Nu wonen we hier. Het schone, heldere water wordt gevoed door voedselarm kwelwater (via de Slochter Ae en Scharmer Ae) uit het achterland. Zo’n 23 meter diep, helder en vooral schoon. Wij genieten iedere dag van het prachtige uitzicht, zwemmen vanaf de steiger in hartje zomer en zien ’s avonds de zon in dit water verdwijnen.
Natuurontwikkeling
De polders (landschap Gorecht) zijn bestemd voor natuurontwikkeling. Tussen de streekdorpen (mijn geboortedorp) Westerbroek en Engelbert raast het verkeer over de snelweg A7 richting Groningen. We hopen dat deze dorpen hun karakter blijven behouden nu de bebouwing van Groningen dichterbij is gekomen. Het zou jammer zijn als het laatste stukje cultuurhistorie verdwijnt. Veel voorzieningen in deze dorpskernen zijn al verdwenen. De gemeentegrenzen zijn opnieuw bepaald en het pas gebouwde Meerstad hoort sinds dit jaar niet meer bij de gemeente Slochteren. Je kunt denken dat dit weidegebied vlak en saai is maar wij vonden het prachtig. We maken her en der een foto, snuiten onze neus en fietsen verder (tegen de wind in) over de Bieleveldslaan richting de Engelberterweg langs het prominent herkenbare gebouw van Kuil Banden.
Engelbert in het Franse keizerrijk
Engelbert is een dorp uit vervlogen tijden en bestaat al sinds 1300 als gevolg van veenontginningen. In de boeken vindt men namen als Egniberde, Ecgneberde, Egneberd, Egnaberth en uiteindelijk in 1660 Engelbert. Egna betekent ‘van die persoon Egge’ en Bert betekent ‘huizengroep; afgeleid van ‘kleine buurt’ of ‘klein dorp’. Na de inlijving bij het Franse keizerrijk (1811) kwam Engelbert onder de gemeente Noorddijk te vallen. In 1969 ging Engelbert over naar de gemeente Groningen; zonder eigen postcode. Vroeger (1840) had het dorp 32 huizen met 193 inwoners. Heden ten dage 350 huizen met 900 inwoners. Op deze zondagmiddag was het rustig. Geen overstroming, geen aardbeving. Aardbevingen en overstromingen waren er nl. (ook) al in 1262. What’s new …
Wij hadden onze zinnen gezet op een pauze in het dorpscafé. Binnen. Lekker warm.
Overstromingen
In de 13e eeuw wordt het dorp vaak overstroomd (Marcellusvloed). Dit kwam door de turfafgravingen en door de bebouwing; waardoor de grond inzakte. In 1686 richtte het noodweer tijdens de Sint-Maartensvloed veel schade aan. Alle dijken langs de Eems en Dollard werden weggeslagen. In Engelbert werden 16 huizen beschadigd en 40 koeien weggespoeld. Bij de kerstvloed in 1717 kwam zelfs de stad Groningen onder water te staan. Weer verloor het dorp huizen en vee. Als de torenklok weer eens werd geluid, wisten de mensen dat er een dijk was doorgebroken. Pas na de aanleg van een sluis en een stoomgemaal in 1910 was het gevaar geweken.
Engelbert heeft een heuse burcht gekend. Huis Delmina (1779-1839). De heer Hendrik Woortman bouwde het huis en legde de Woortmansdijk aan. Deze modderweg werd in 1874 een grindweg en in 1927 werd de weg verhard. Bij de aanleg van het Woldjerspoor ontstond ook een zandafgraving. Dit resulteerde in het huidige natuurbad. Nu nog niet open. Veel te koud. Je proeft hier nog de ouderwetse sfeer. Super gezellig, bewaakt zwemmen. In de zomer een drukte van belang. De springtoren (van 5 meter hoog) staat er al sinds 1935. Ik heb er vaak op gestaan om vervolgens na een paar seconden twijfelen, met het trappetje weer naar beneden te gaan.
Asperges in Harry’s Café
Gegeten in Harry’s Café (een groot bord met overheerlijke asperges) en teruggefietst over de Woldjerspoorweg. Ook hier zie je de typische lintbebouwing. Een open lint met vrijstaande bebouwing, haaks op de weg. Vroeger liep hier het gelijknamige spoor. Het voormalige stationsgebouw doet nu dienst als woonhuis en opslagplaats. Je ziet de zichtbare herinneringen aan het verleden. Omdat het inmiddels harder begon te waaien en lucht dreigender werd, hebben we het nieuw aangelegde fietspad langs de witte Hervormde kerk overgeslagen. We laten het waterrijke woonlandschap voor wat het is en hopen dat het niet gaat regenen.
Tot zover weer een stukje van de provincie Groningen. Op de fiets. 
Geef een antwoord