Borgweg, Borgsloot en Borgmeren

Borgweg en Borg Klein Martijn. In mijn kleine speurtocht naar de achtergrond van de term borg van Cascadeborg en onze woning aan de Borgmeren, stuitte ik op veel leuke en interessante informatie. 

Borgweg

watergang

De Borgweg verwijst waarschijnlijk naar de Borgsloot die vroeger langs het oosten van Middelbert en Engelbert naar Klein Harkstede, Noorddijk en Oosterhuizen liep. Borgweg was tevens een buurtschap aan een kaarsrechte weg die pas na de middeleeuwen is ontstaan.  Op mijn weg naar Assen rijd ik regelmatig door deze prachtige streek. Vaak zie ik in deze tijd de zon aan de horizon verschijnen.
Vroeger strekte de weg zich uit van Borg Klein Martijn tot Foxham (Foxhol). Deze buurtschap was een combinatie van een dijk en een watergang en vormde een ontginningsas, waarlangs het omringende gebied werd verkaveld. De bewoners van de Borgweg voelen zich onderdeel van het dorp (mijn geboortedorp) Westerbroek.

NB: Het zou ook kunnen dat de Borgweg vernoemd is naar de borg Klein Martijn (17e eeuw) of de veenborg Tilburg (18e eeuw).

Borgmeren

Harkstederplas

Scharmer Kerk; afgebroken in 1824.

De Borgmeren zijn twee plassen in de gemeente Midden-Groningen in de Nederlandse provincie Groningen. Wij wonen aan de Harkstederplas, het noordelijke meer. Het meer waar wij op kijken heeft een oppervlakte van ongeveer 70 hectare (1 hectare is 2 voetbalvelden ongeveer) en hoort bij Harkstede.  Het zuidelijke meer heet de Scharmerplas (vroeger Scharmergat of Borgmeer), heeft een oppervlakte van 20 hectare en valt onder het dorp Scharmer. Je vindt hier het recreatiepark De Borgmeren, inclusief zwembad en restaurant waar de koffie al jaren klaar is.  Dat restaurant (waar de koffie altijd klaar is …) heet de Rozenborg; vernoemd naar de eind 19e eeuw afgebroken Rozenburg. Tussen deze meren ligt een wandel- en fietspad ‘De Herenlaan’.  Voor ons leuk om langs te wandelen of te fietsen. Deze meren zijn trouwens ontstaan door zandwinning voor de aanleg van de A7, begin jaren ’60.

Borg Klein Martijn

Prachtig gerestaureerd, statig en massief.

Deze naam verwijst naar de Martinikerk (Groot Martijn) in de stad Groningen. Deze Borg (Klein Martijn) stond aan de westzijde van Harkstede; gebouwd waarschijnlijk al voor 1633. In dat jaar verklaart Galileo Galilei, dat de aarde om de zon draait. In 1680 koopt advocaat Henric Piccart de borg.  Hij was van beroep avonturier (wie is dat vandaag de dag nog?), rechtsgeleerde en bestuurder van de Ommelanden.

Piccart verruilde na een jaar studeren de Groninger Academie voor de Academie Vriesland in Franeker; en zette vlot daarna in Frankrijk zijn studie voort. Ging vreemd met de minnares van Lodewijk de XIV en keerde na een fikse ruzie met de Franse koning, terug naar Nederland.  Zijn vader wist al die tijd nergens van. Hij wordt vrij snel opgesloten in de gevangenis (Poelepoort) voor zijn bemoeienissen met de Fransen. Tja; politiek met verstrekkende gevolgen.

Klein Martijn

Met ondersteuning van Willem III komt hij vrij, gaat de politiek in en wordt bestuurder van de Ommelanden.  Hij brak de kerk in Harkstede af en liet met eigen middelen (… en een kleine lening) een nieuwe kerk bouwen met orgel, privékantoor, toilet en grafkelder. Ontvangt buitenlandse gasten en trouwt Anna Elisabeth Rengers (dochter van een medegevangene). Hij  koopt de Fraeylemaborg en de Slochterborg De Ruthen, maar bleef wonen op Klein Martijn (Petit Martin). Hij was een mooie prater, een snelle jonge in die tijd.

De graven van Henric en Anna zijn later blijkbaar verplaatst naar een kleinere grafruimte onder Piccardts werkkamer. De kisten staan zodanig hoog dat ze geen last krijgen van een eventuele overstroming. Hun rouwborden hangen in de hervormde kerk in Slochteren.