De waarheid is nooit precies zoals je denkt dat hij zou zijn (J. Cruijff)

Voorzetsels: Voor of achter de computer? Voor of achter de tv?

achter de geraniumsVoorzetsels. Je gebruikt ze iedere dag op ieder moment. Soms zijn er twijfelmomentjes. Ken jij ze ook? Zit ik voor, achter of zelfs op mijn laptop? We hadden het er laatst over aan tafel. Hilariteit natuurlijk maar ik ben het uit gaan zoeken. 

Voorzetsels

voorzetsels laptop koffie

voor of achter je laptop

Zit je achter of voor je laptop? Zit je voor of achter de geraniums? Als je er over na gaat denken kun je niet direct een logisch antwoord bedenken. Discussie aan tafel over het gebruik van deze voorzetsels. Toen mijn zoon uitlegde dat het te maken had met het actief bezig zijn of niet, gingen bij mij ineens de lampjes branden. Actief of passief. Je kunt al met al dus: aan, achter, voor of op de laptop zitten. Je bent dan werkend, actief of hartstikke passief. Letterlijk genomen zie je niet iemand stiekempjes achter de laptop zitten toch? Je zit daarentegen wel achter het stuur …

In het algemeen

voorzetsels piano kittens

op de piano …

Meestal gebruik je automatisch het voorzetsel ‘achter’ voor iets, waar je actief mee bezig bent. Achter de boeken (studeren), achter het aanrecht (koken), achter de piano maar ook achter de geraniums zitten (zie alinea ‘ingewikkeld’).  Soms is in plaats van achter ook aan mogelijk: achter/aan de piano of achter/aan het aanrecht. Nog steeds ben je actief met dit voorzetsel.

voorzetsels camera journaal mensen

voor de tv en achter de camera

Dit betekent aan de andere kant, dat als er geen sprake is van actief bezig zijn en je kijkt alleen ergens naar, gebruik je het voorzetsel  ‘voor’.  Daarom is het voor de tv zitten en voor de spiegel staan of zitten. Als je het uit moet leggen is het niet meer dan ‘letterlijk, met het gezicht gekeerd naar’.  Volg je het nog?  Want bij het beeldscherm ontstaan twijfel. Ook taalkundigen. Als je met het beeldscherm de computer bedoelt, ben je meestal actief bezig en gebruik je ‘achter’. Als je je beeldscherm niet meer dan een projectiescherm ziet,  zou je dus ook ‘voor’ kunnen gebruiken. Te vergelijken met de tv en de spiegel.

Letterlijk

voorzetsels aanrecht zink bekken

achter het aanrecht of er op?

Voor en achter kunnen ook nog eens een letterlijke bepaling aangeven. Je koffie staat voor het beeldscherm. De lamp hangt voor de spiegel.  Als je toevallig op een pianokruk gaat zitten omdat er geen plek is om te zitten, kan het zijn dat je voor de piano zit. Als je je omdraait en gaat zitten spelen, zit je in eens achter de piano. Meestal is dat natuurlijk wel de bedoeling. Tenzij je geen piano kunt spelen.

Ingewikkeld

Om het helemaal ingewikkeld te maken, kun je ook nog eens op papier werken of op de computer zitten.  Als je dit letterlijk zou nemen krijg je visueel best een vreemde situatie. Maar deze situatie geeft gewoon aan dat je zit te werken. Sommigen randdebielen in onze samenleving hebben ooit wel op de printer gezeten om een afdruk te maken van hun blote achterkant. Tja; hier wijdt ik verder geen voorzetsels aan. Levert gevaarlijke situaties op.

voorzetsels gevangenis dublin zaal oud

achter de tralies in de gevangenis

Waar wij het meest om moesten lachen is het ‘achter’ de geraniums zitten. Je bent letterlijk achter de geraniums en ziet je leven voorbij gaan. Vanuit dit begrip is (om het lastig te maken) de figuurlijke betekenis ontstaan. Werkeloos thuis zitten, niet actief zijn. Je zit ook ‘achter de tralies’. Je zit letterlijk achter de tralies; je bent gevangen.

 

De taal kent geen beperkingen, in de beperking toont zich de mens. (bron: Freek de Jonge).

 

6 reacties

  1. Ximaar

    Zelf zit ik onder de laptop, die ik dus op schoot heb. (Als je er op gaat zitten, dan gaat ie stuk.) Als een piano tegen de muur staat, dan zitten de bespeler voor mij voor de piano. Als ie over de vleugel heenkijkt zit iet achter de piano.

    Er zijn ook mensen die op de trein stappen. Ik vind dat gevaarlijk. 😉

    Geografisch kan het ook. Denk aan op Texel, omdat het en eiland is. Dus ook op Groot-Brittannië in Schotland of Engeland.

    • Herma Westerdiep

      Dank voor je aanvulling. Ik zit ook nooit op mijn laptop … 😉 maar was wel op Texel en Schotland. Over de vleugel achter de piano … Nederlands ten top.

  2. Andre van der Velden

    Leuke overpeinzing. Ik ben dol op taal!

    • Herma Westerdiep

      Geweldig he? Het is ontzettend leuk om eens dieper op de materie in te gaan. Soms loop je tijdens een gesprek in een interessant onderwerp.

  3. Ikke

    Staat de brug open of dicht?

    • Herma Westerdiep

      … geweldig! Dat ga ik uitzoeken. Ik sta heel vaak voor de brug te wachten … open of dicht? Ik weet het niet.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

© 2024 Vijftigenmeer

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑