Overstag gaan en gijpen. Wat is het verschil? We gaan allemaal wel eens overstag (fig.). De begrippen worden wel eens door elkaar gehaald. Toch zijn er duidelijke verschillen.
Overstag en gijpen, het verschil
overstag gaan
Bij het overstag gaan, verander je de koers van aan-de-wind van de ene boeg naar aan-de-wind van de andere boeg. In totaal dus ongeveer in een hoek van 90°. Je gaat dus met de punt van je boot door de wind. Bij het gijpen wordt de koers voor-de-wind aangehouden. Je draait dan met je kont door de wind.
Waarom ga je overstag?
… of gijpen?
Om diverse redenen kun je soms niet verder zeilen. Te dicht bij de kant, ondiep water of een in de weg liggende boot. Soms ook omdat je je je doel niet (teveel) wilt overzeilen. Tijdens het wedstrijdzeilen zijn er een aantal tactische redenen te noemen om eerder overstag te gaan dan feitelijk nodig is. Dit is bijvoorbeeld omdat je wordt afgedekt door een hoger liggende tegenstander of vanwege het draaien van de wind. Als je oploeft tot in de wind, gaat je zeil klapperen. Draai je dan nog verder, blaast de wind het zeil naar de andere kant. Bij het zeilen ga je dan aan de andere kant zitten. Je kijkt nl. altijd in het zeil. Ook bij het surfen.
Laveren en opkruisen
laveren of opkruisen
Als je naar een bepaald punt wilt zeilen moet je er soms zigzaggend naar toe varen met een koers die het dichtste licht bij de dode hoek ligt, aan de wind dus. Dit noemen we ook wel laveren of opkruisen. Voor de kenners onder ons. Zeilen in de richting van de wind.
Gijpen en afkruisen
powergijp
Gijpen doe je wanneer je wilt afkruisen. Afkruisen is het net niet voor de wind gaan varen maar juist met ruime wind varen. Je kunt dan af en toe gijpen. Dit wordt gedaan omdat de ruime koers veel sneller is als de voordewindse koers, waardoor het slim kan zijn om ruime wind te varen.
Bij het gijpen val je af tot voor de wind; laat je zeil vieren. Het zeil gaat steeds verder uitstaan. Draai je nog verder door dan komt het zeil met een klap over. De zogenaamde ‘klapgijp’. Vang de klap op door op het juiste moment he zeil zelf over te trekken. Ook dan moet je weer aan de andere kant van het zeil gaan zitten. Gijpen gaat sneller dan overstag gaan omdat het zeil aan de andere kant direct weer wind vangt.
Figuurlijk
zeilen met een omweg
Mannen laveren niet: Als je zegt ‘een man laveert niet’ betekent dit dat ze recht op hun doel afgaan.
Overstag gaan: Van mening veranderen.
Iemand overstag helpen: Iemand een beentje lichten.
Op het gijpen liggen: Compleet buiten adem zijn.
Typisch Nederlands
Ik vind het prachtig dat onze taal al eeuwen doorspekt is met deze ‘nautische’ termen en gezegden. Wil je zelf een boot bouwen kijk dan op de youtubepagina van Peter. Wil je het bijbehorende boek kopen (€ 24,95 excl. verzendkosten), stuur dan een mail naar peterderapperdesigns@gmail.com.
… Je kunt de wind niet veranderen, maar wel de stand van de zeilen
Geef een antwoord