De waarheid is nooit precies zoals je denkt dat hij zou zijn (J. Cruijff)

Oligarch. Wat betekent dat eigenlijk?

oligarch vijftigenmeerOligarch. Wat betekent dit? Je hoort het nu continu in de oorloog van Rusland en Oekraïne. Het liet me niet los.

Oligarch

oligarch

Oligarch

De term oligarch wordt nu gebruikt voor ‘zakenlieden’ uit de vroegere Sovjet-Unie. Letterlijk: een regeringsvorm van weinigen of van enkele rijke families. De term is afkomstig uit de Oudheid. In de Griekse taal – oligos (weinig of klein) en archein (heersen, regeren).  Deze personen en/of families kregen veel politieke macht tijdens de periode waarin de overgang plaatsvond van het communisme naar het kapitalisme.  Kort gezegd dan ook: Miljardairs met invloed. Zakenmensen die minder dan 50 miljoen dollar verdienen, noemen we (of kinderen van oligarchen) minigarch genoemd.

Plato beschreef het al als de slechte variant van de aristocratie. De bestaande democratie kon volgens hem ontaarden in een ochlocratie (door het gepeupel beheerste samenleving) via geweld en wetteloosheid. Maar een monarchie kon verworden tot tirannie/autocratie en aristocratie kon verwateren tot oligarchie.  Nu wetende dat Plato tegen een democratie was. Hij dacht dat in deze vorm de machthebbers hun volk systematisch zouden voorliegen. Tja … ; wat zal ik daarover zeggen op deze verkiezingsdag?
Zakenlieden of criminelen
witwassen

witwassen

Vroeger (en heel vroeger) waren er dus veel oligarchieën. Neem bijvoorbeeld de Griekse steden zoals Athene en Sparta. Toen oefenden deze ‘oligarchen’ samen de macht al uit in een oligarchie.  Zelfs diverse Nederlandse steden leken in de achttiende eeuw op een oligarchie. Niet alleen in Rusland kent dus oligarchen maar ook bijvoorbeeld Saoedi Arabië en de Verenigde Staten. Trump heeft ook vrienden onder de Russische oligarchen. Trouwens, wij ontvingen de Russische oligarchen met open armen (brievenbusfirma’s c.q. doorstroomland). Vooral geen kritische vragen stellen. Nu is dat gelukkig anders.

Gorbatsjov

oligarch

Plato

Onder Gorbatsjov kende Rusland een tijd van markt liberalisering. Er werden in die periode bijvoorbeeld veel westerse goederen (computers bijvoorbeeld) het land binnen gesmokkeld. Veelal verhandeld op de zwarte markt. Daarop werd natuurlijk ontzettend veel winst gemaakt. Die oligarchen hadden natuurlijk goede connecties op de juiste plekken en werden rijk onder het corrupte regime. Vaak waren het overheidsfunctionarissen, naaste compagnons of familieleden. Door het ontbreken van wetgeving en (als tegenstander van het communisme)  hadden deze ‘criminelen’ vrij baan om enorme hoeveelheden geld om te zetten.

Sleutelrol

oligarch

miljardairs

Tijdens het bewind van Jeltsin werden ze steeds invloedrijker en konden hun rijkdom eenvoudig vergroten. Kortom: Ze ontdoken de belasting op grote schaal.

Poetin bleek toch machtiger te zijn . De oligarchen ontvluchtten daarom op grote schaal Rusland. Sommigen werden zelfs gearresteerd; meestal om politieke redenen. Als de oligarch goede relaties onderhield met de regering (Poetin) werden ze niet vervolgd  voor het ontduiken van belastingen. Ondertussen zorgden die oligarchen er dus voor dat duizenden mensen op straat kwamen te staan. Ze ondermijnden de macht van de vakbonden en lieten veel voorzieningen verdwijnen die ooit gekoppeld waren aan het bedrijf waar men voor werkte. De Russische bevolking heeft dan ook weinig sympathie voor deze oligarchen. In 2003 waren er 17 miljardairs die 70% van de economie in handen hadden. Bizarre cijfers toch?

6 reacties

  1. Mevrouw Niekje

    Goed dat je dit hebt uitgezocht en uitgelegd. Interessant ook. Ken de term en wist ook wel wat het was maar nu ook met de geschiedenis van het woord. Er zijn helaas nog veel landen met een hele kleine groep extreem rijke mensen en een grote groep vreselijk arme mensen. Altijd een gevolg van corruptie en dit gaat van generatie op generatie door. Nare vicieuze cirkel.

    • Herma Westerdiep

      Verschrikkelijk he? We willen toch gewoon een democratie waarin iedereen zijn of haar eigen steentje bijdraagt.

  2. Marthy

    Heel interessant om te lezen. Ik dacht altijd dat het woord oligarch met olie te maken had en dat die miljardairs hun rijkdom aan de olie hadden te danken. Weer wat geleerd, dank je.

    • Herma Westerdiep

      Ik dus precies hetzelfde. Toen ik het woord ongeveer twintig keer per dag hoorde dacht ik dat het tijd werd om dit eens te onderzoeken.

  3. Robert den Haan

    Heel interessant en duidelijk verwoord, dank je! Nu snap ik ook beter dat het woord een negatieve lading heeft, dat het dus meer is dan alleen rijke zakenlui.
    In dit perspectief opent het ook ogen en onstaat er ruimte tot ruimer zicht. Bijvoorbeeld door de lijn door te trekken op mondiaal niveau. Rijke mensen met een zeer grote politieke invloed, zonder democratisch gekozen te zijn , kunnen we dan ook mensen als Gates (WHO en andere NGO’s, welke politieke leiders blind lijken te volgen) en Schwab (via het NGO World Economic Forum zeer veel macht, én hij is een Rotschild) ook tot de Oligarchen rekenen?
    Trump kunnen we er dan niet onder rekenen, door zijn democratisch verworven macht en heeft sinds dien daarbuiten relatief weinig politieke macht? Of toch?

    • Herma Westerdiep

      Interessant he? Om zo’n woord eens uit te spitten. Ik dacht altijd dat het met olie te maken had. Goede vraag of we mensen zoals Gates tot de oligarchen kunnen rekenen. Ik heb het antwoord niet paraat.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

© 2024 Vijftigenmeer

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑